1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
شنیدهام سخنی خوش که پیرِ کنعان گفت
حدیثِ هولِ قیامت که گفت واعظِ شهر
نشانِ یارِ سفرکرده از کِه پُرسم راست
فغان که آن مهِ نامهربانِ دشمن دوست
من و مقامِ رضا بعد از این و شُکرِ رقیب
گره به باد مزن گر چه بر مراد وزد
به مهلتی که سپهرت دهد ز راه مرو
غمِ کهن به میِ سالخورده دفع کنید
مزن ز چون و چرا دم که بندهٔ مُقبِل
که گفت حافظ از اندیشهٔ تو آمد باز
فِراق یار، نه آن میکند که بتوان گفت
کنایتیست که از روزگارِ هجران گفت
که هر چه گفت بَریدِ صبا پریشان گفت
به تَرکِ صحبت یاران خود چه آسان گفت
که دل به دردِ تو خو کرد و ترکِ درمان گفت
که این سخن به مَثَل باد با سلیمان گفت
ترا که گفت که این زال تَرک دَستان گفت
که تخم خوشدلی این است پیرِ دهقان گفت
قبول کرد به جان هر سخن که جانان گفت
من این نگفتهام آن کس که گفت بُهتان گفت
1
شنیدهام سخنی خوش که پیرِ کنعان گفت
فِراق یار، نه آن میکند که بتوان گفت
2
حدیثِ هولِ قیامت که گفت واعظِ شهر
کنایتیست که از روزگارِ هجران گفت
3
نشانِ یارِ سفرکرده از کِه پُرسم راست
که هر چه گفت بَریدِ صبا پریشان گفت
4
فغان که آن مهِ نامهربانِ دشمن دوست
به تَرکِ صحبت یاران خود چه آسان گفت
5
من و مقامِ رضا بعد از این و شُکرِ رقیب
که دل به دردِ تو خو کرد و ترکِ درمان گفت
6
گره به باد مزن گر چه بر مراد وزد
که این سخن به مَثَل باد با سلیمان گفت
7
به مهلتی که سپهرت دهد ز راه مرو
ترا که گفت که این زال تَرک دَستان گفت
8
غمِ کهن به میِ سالخورده دفع کنید
که تخم خوشدلی این است پیرِ دهقان گفت
9
مزن ز چون و چرا دم که بندهٔ مُقبِل
قبول کرد به جان هر سخن که جانان گفت
10
که گفت حافظ از اندیشهٔ تو آمد باز
من این نگفتهام آن کس که گفت بُهتان گفت
۱. سختی فراق را نمیتوان توصیف کرد: حافظ از پیر کنعان (یعقوب نبی) یاد میکند و میگوید که جدایی از یار چنان سخت است که نمیتوان آن را به درستی بیان کرد.
۲. سختی هجران مانند قیامت است: واعظان درباره هول قیامت سخن میگویند، اما حافظ معتقد است که روزهای فراق از معشوق همانند قیامت هولناک است.
۳. بیخبری از یار سفرکرده: شاعر در جستجوی نشانی از معشوق است، اما باد صبا خبرهای پراکنده و نامفهوم میآورد.
۴. بیوفایی معشوق: گلایه از معشوقی که بیرحمانه و بیدردسر، یاران خود را ترک کرده و رفته است.
۵. پذیرش درد عشق و شکر رقیب: حافظ تصمیم میگیرد که با درد عشق کنار بیاید و دیگر به دنبال درمان نباشد، حتی اگر رقبا از این وضعیت سود ببرند.
۶. هشدار درباره وابستگی به دنیا: نباید به خوشیهای زودگذر دنیا دل بست، زیرا همانطور که باد سلیمان را همراهی میکرد، ناگهان تغییر جهت میدهد.
۷. از فرصتهای زندگی استفاده کن: تا زمانی که سرنوشت و روزگار به تو فرصت داده، از آن بهره ببر و آن را به هدر نده.
۸. شراب، درمان غمهای کهنه است: حافظ توصیه میکند که برای رهایی از غمهای قدیمی، شراب سالخورده (نماد شادی و فراموشی غم) بنوشیم.
۹. تسلیم در برابر حکم معشوق: بندهی خوشبخت کسی است که بدون چون و چرا، هر سخنی که معشوق (یا تقدیر) میگوید، بپذیرد.
۱۰. رد شایعات درباره شاعر: حافظ میگوید که اگر کسی ادعا کند او از فکر معشوق دست کشیده، دروغ گفته است.
📌 نتیجه فال:
🔹 دوران سختی و فراق را تجربه میکنید، اما باید صبور باشید.
🔹 به فرصتهایی که زندگی به شما میدهد توجه کنید و از آنها استفاده کنید.
🔹 از خوشیهای زودگذر دنیا غافل نشوید، اما به آنها دل نبندید.
🔹 شاید معشوق یا فردی که به او وابسته هستید، بیوفایی کرده باشد.
🔹 غمهای کهنه را با شادی و امید به آینده درمان کنید.
🎯 توصیه:
🔸 صبر کنید، زیرا روزگار همیشه به یک شکل نمیماند.
🔸 سخنان بدخواهان را نادیده بگیرید و به راه خود ادامه دهید.
🔸 اگر کسی شما را ترک کرده، بیش از حد خود را آزار ندهید.
🔸 خوشیهای کوچک زندگی را از خود دریغ نکنید.
🔸 قدر لحظات و فرصتهای پیش رو را بدانید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
چه لطف بود که ناگاه رَشحِهٔ قَلَمَت
حقوقِ خدمتِ ما عرضه کرد بر کرمت
به نوک خامه رقم کرده ای سلام مرا
که کارخانه دوران مباد بی رَقَمَت
نگویم از من بیدل به سهو کردی یاد
که در حساب خرد نیست سهو بر قَلَمَت
در این ابیات، شاعر از عنایت و لطف معشوق یا فردی والا مقام سخن میگوید که بهصورت ناگهانی با نوشتهای، حق محبت او را ادا کرده است. او به ارزش قلم و نوشتار اشاره دارد و بیان میکند که هیچ اشتباهی در قلم معشوق وجود ندارد، زیرا عقل، آن را بیخطا میداند.
بیت اول: شاعر با شگفتی و قدردانی میگوید که ناگهان رشحهای (قطرهای) از قلم معشوق بر صفحه جاری شد و این لطف او، حقوق خدمت و محبت شاعر را مورد توجه قرار داد. این بیت نشاندهنده شادی شاعر از توجه و عنایت کسی است که انتظارش را داشته است.
بیت دوم: او بیان میکند که معشوق، با نوک قلمش سلامی برای او نوشته است و اینگونه، گردونهی روزگار را از بیلطفی نجات داده است. در اینجا، قلم و نوشتار بهعنوان نمادی از ارتباط، توجه و بزرگمنشی مطرح شده است.
بیت سوم: شاعر تأکید میکند که حتی اگر معشوق بهصورت ناخودآگاه یا تصادفی از او یادی کرده باشد، او هرگز این را سهو و بیتوجهی نمیداند، زیرا قلم و اندیشهی معشوق چنان دقیق و ارزشمند است که اشتباه در آن راه ندارد.
پیام شاهد فال:
- شما بهتازگی توجه یا پاسخی از فردی که برایتان مهم است، دریافت کردهاید و این موضوع برایتان ارزشمند است.
- گاهی یک پیام، نامه یا حتی اشارهای کوچک، میتواند تأثیر عمیقی بر دل داشته باشد، پس نشانههای کوچک محبت را نادیده نگیرید.
- ممکن است فردی که منتظر توجه او هستید، به شما توجه کرده باشد، حتی اگر این کار را از روی عادت یا ناخودآگاه انجام داده باشد.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال نشانهای از دریافت یک نشانه یا پاسخ مثبت از جانب شخصی مهم است. ممکن است کسی که انتظارش را داشتید، به شما توجه کرده باشد. قدر این لحظات را بدانید و از ارتباطات خود برای ایجاد پیوندهای عمیقتر استفاده کنید.
نکات تفسیر غزل 88 حافظ
وزن غزل:مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
بحر غزل:مجتث مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره ۸۷ حافظ :
حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت
غزل شماره ۸۹ حافظ :
چه لطف بود که ناگاه رشحه قلمت