1
2
3
4
5
6
7
8
9
ساقی بیار باده که ماهِ صیام رفت
وقتِ عزیز رفت بیا تا قضا کنیم
در تابِ توبه چند توان سوخت همچو عود؟
مستم کن آن چنان که ندانم ز بیخودی
بر بوی آن که جرعهٔ جامت به ما رسد
دل را که مرده بود حیاتی به جان رسید
زاهد غرور داشت، سلامت نبرد راه
نقدِ دلی که بود مرا صرف باده شد
دیگر مگو نصیحتِ حافظ که ره نیافت
دَردِه قدح که موسمِ ناموس و نام رفت
عمری که بی حضور صُراحی و جام رفت
می ده که عمر در سرِ سودای خام رفت
در عرصهٔ خیال که آمد، کدام رفت
در مَصطَبِه دعایِ تو هر صبح و شام رفت
تا بویی از نسیمِ میاش در مشام رفت
رند از رهِ نیاز به دارالسلام رفت
قلبِ سیاه بود از آن در حرام رفت
گمگشتهای که بادهٔ نابش به کام رفت
1
ساقی بیار باده که ماهِ صیام رفت
دَردِه قدح که موسمِ ناموس و نام رفت
2
وقتِ عزیز رفت بیا تا قضا کنیم
عمری که بی حضور صُراحی و جام رفت
3
در تابِ توبه چند توان سوخت همچو عود؟
می ده که عمر در سرِ سودای خام رفت
4
مستم کن آن چنان که ندانم ز بیخودی
در عرصهٔ خیال که آمد، کدام رفت
5
بر بوی آن که جرعهٔ جامت به ما رسد
در مَصطَبِه دعایِ تو هر صبح و شام رفت
6
دل را که مرده بود حیاتی به جان رسید
تا بویی از نسیمِ میاش در مشام رفت
7
زاهد غرور داشت، سلامت نبرد راه
رند از رهِ نیاز به دارالسلام رفت
8
نقدِ دلی که بود مرا صرف باده شد
قلبِ سیاه بود از آن در حرام رفت
9
دیگر مگو نصیحتِ حافظ که ره نیافت
گمگشتهای که بادهٔ نابش به کام رفت
۱. پایان ماه صیام و آغاز شادی: حافظ میگوید که رمضان (ماه روزه) به پایان رسیده و زمان نوشیدن باده و رهایی از قید و بندها فرا رسیده است.
۲. جبران عمر از دست رفته: او اشاره میکند که عمر گرانبها بدون لذت و شادی گذشته، پس باید این لحظات را غنیمت شمرد و از آن لذت برد.
۳. ترک زهد و استقبال از شادی: حافظ میگوید که چقدر میتوان مانند عود در آتش ریاضت سوخت؟ بهتر است که به جای سختی و اندوه، شراب بنوشیم و زندگی را سادهتر ببینیم.
۴. مستی و بیخبری از دنیا: او آرزو میکند که آنقدر مست شود که دیگر هیچ دغدغهای نداشته باشد و تفاوتها و مسائل زندگی برایش بیاهمیت شود.
۵. امید به نوشیدن جام عشق: حافظ در دعا و نیایش خود، آرزو دارد که حتی یک جرعه از شراب عشق و مستی به او برسد.
۶. زندگی دوباره با شراب عشق: او میگوید که دل افسردهاش با بوی شراب زنده شد و دوباره جان گرفت.
۷. غرور زاهد و رستگاری رند: در این بیت، زاهد مغرور را سرزنش میکند که راه سعادت را نیافته، در حالی که رند (آدم بیریا) از طریق عشق و نیاز به رستگاری رسیده است.
۸. از دست دادن دل در راه عشق: حافظ میگوید که دلش را در راه باده و عشق فدا کرده و آنچه داشته، در این مسیر از دست داده است.
۹. ناتوانی در پذیرش نصیحت: او به سرزنشکنندگان خود میگوید که دیگر نصیحتشان اثری ندارد، زیرا کسی که باده ناب عشق را چشیده، دیگر به راه دیگری نمیرود.
📌 نتیجه فال:
🔹 پایان دوره سختی و آغاز دوران خوشی است.
🔹 نباید بیش از حد خود را در قید و بند رنجها و غمها قرار داد.
🔹 گاهی لازم است دل را به شادی و مستی سپرد تا از سختیهای دنیا رهایی یافت.
🔹 ریاکاران و زاهدان مغرور راه به سعادت نمیبرند، اما آدمهای صادق و عاشق به آرامش میرسند.
🎯 توصیه:
🔸 فرصتهای زندگی را از دست ندهید و لحظات را غنیمت بشمارید.
🔸 از نصیحتهای سختگیرانه و زهد خشک فاصله بگیرید و زندگی را سبکتر بگیرید.
🔸 اگر در جایی عشق و شادی را یافتهاید، از آن استقبال کنید و نگران قضاوت دیگران نباشید.
🔸 سعی کنید بیش از حد در قید گذشته و پشیمانی نمانید، بلکه از حال و آینده بهره ببرید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
شربتی از لبِ لعلش نچشیدیم و بِرَفت
رویِ مَه پیکرِ او سیر ندیدیم و برفت
گویی از صحبتِ ما نیک به تنگ آمده بود
بار بربست و به گَردش نرسیدیم و برفت
بس که ما فاتحه و حرزِ یمانی خواندیم
وز پیاش سوره اخلاص دمیدیم و برفت
این ابیات، حکایت از حسرت و اندوه فراق دارند. شاعر با لحنی غمگین از معشوقی سخن میگوید که بدون برآورده شدن آرزوها، ناگهان از زندگیاش رخت بربسته است.
در بیت اول، شاعر با حسرت بیان میکند که حتی جرعهای از شهد لبان محبوبش را نچشیده و فرصت تماشای کامل چهرهی زیبای او را نیافته، اما او بیرحمانه رفته است. این بیت، نشان از فرصتهای از دسترفته و آرزوهایی دارد که هرگز برآورده نشدهاند.
در بیت دوم، شاعر اشاره میکند که گویی معشوق از همراهی او خسته شده بود و تصمیم به رفتن گرفت. او بار سفر بست و آنچنان سریع رفت که شاعر حتی فرصت دنبال کردنش را هم نیافت. این بیت، تأکیدی بر ناگهانی بودن جدایی و ناتوانی انسان در جلوگیری از آن است.
در بیت سوم، شاعر از دعاها و ذکرهایی سخن میگوید که برای بازگشت معشوق خوانده، اما هیچکدام مؤثر واقع نشدهاند. او فاتحه و حرز یمانی (دعای محافظت) خوانده و حتی سوره اخلاص را زمزمه کرده، اما معشوق بدون توجه به این تلاشها، بیاعتنا رفته است.
پیام شاهد فال:
- شما درگیر یک فقدان یا حسرتی عمیق هستید و احساس میکنید که فرصتهای ارزشمندی را از دست دادهاید.
- فردی یا چیزی که برای شما بسیار مهم بوده، بدون توجه به تلاشها و دعای شما، از زندگیتان خارج شده است.
- زندگی پر از اتفاقات غیرمنتظره است و برخی جداییها، حتی با تلاشهای فراوان، قابل جلوگیری نیستند.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال به شما توصیه میکند که بیش از حد در حسرت گذشته نمانید. اگرچه برخی فقدانها و جداییها دردناکاند، اما باید آنها را پذیرفت و با نگاهی رو به آینده حرکت کرد. تلاش برای بازگرداندن چیزی که از دست رفته، شاید بیفایده باشد؛ پس بهتر است انرژی خود را صرف ساختن مسیرهای جدید کنید.
نکات تفسیر غزل 84 حافظ
وزن غزل: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
بحر غزل: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره ۸۳ حافظ :
گر ز دست زلف مشکینت خطائی رفت رفت
غزل شماره ۸۵ حافظ :
شربتی از لب لعلش نچشیدیم و برفت