1
2
3
4
5
6
7
8
صبحدم مرغِ چمن با گلِ نوخاسته گفت
گل بخندید که از راست نرنجیم ولی
گر طمع داری از آن جامِ مُرَصَّع می لعل
تا ابد بوی محبت به مشامش نرسد
در گلستانِ ارم دوش چو از لطف هوا
گفتم ای مَسنَدِ جم، جامِ جهان بینت کو
سخنِ عشق نه آن است که آید به زبان
اشکِ حافظ خرد و صبر به دریا انداخت
ناز کم کن که در این باغ بسی چون تو شکفت
هیچ عاشق سخنِ سخت به معشوق نگفت
دُر و یاقوت به نوکِ مژه‌ات باید سُفت
هر که خاکِ درِ میخانه به رخساره نَرُفت
زلفِ سنبل به نسیمِ سحری می‌آشفت
گفت افسوس که آن دولتِ بیدار بِخُفت
ساقیا می ده و کوتاه کن این گفت و شِنُفت
چه کند سوزِ غمِ عشق نیارَست نهفت
1
صبحدم مرغِ چمن با گلِ نوخاسته گفت
ناز کم کن که در این باغ بسی چون تو شکفت
2
گل بخندید که از راست نرنجیم ولی
هیچ عاشق سخنِ سخت به معشوق نگفت
3
گر طمع داری از آن جامِ مُرَصَّع می لعل
دُر و یاقوت به نوکِ مژه‌ات باید سُفت
4
تا ابد بوی محبت به مشامش نرسد
هر که خاکِ درِ میخانه به رخساره نَرُفت
5
در گلستانِ ارم دوش چو از لطف هوا
زلفِ سنبل به نسیمِ سحری می‌آشفت
6
گفتم ای مَسنَدِ جم، جامِ جهان بینت کو
گفت افسوس که آن دولتِ بیدار بِخُفت
7
سخنِ عشق نه آن است که آید به زبان
ساقیا می ده و کوتاه کن این گفت و شِنُفت
8
اشکِ حافظ خرد و صبر به دریا انداخت
چه کند سوزِ غمِ عشق نیارَست نهفت
۱. فانی بودن زیبایی و ناپایداری غرور: مرغ چمن (نماد تجربه و پند) به گل نو شکفته (نماد جوانی و زیبایی) می‌گوید که مغرور نشو، زیرا بسیاری مثل تو در این باغ شکفته‌اند و پژمرده شده‌اند.
۲. پاسخ گل و جایگاه عشق در زندگی: گل پاسخ می‌دهد که راست می‌گویی، اما یک عاشق هرگز سخن سختی به معشوقش نمی‌گوید. این بیت تأکیدی بر جایگاه عشق و نرمی در روابط انسانی است.
۳. سختی‌های رسیدن به عشق واقعی: حافظ می‌گوید که اگر آرزوی رسیدن به شراب لعل‌گون (نماد عشق) را داری، باید زحمت بکشی و اشک‌هایت را چون مروارید بر مژگان خود سفت کنی.
۴. رنج‌های لازم برای درک عشق و معرفت: هرکس خاک در میخانه (نماد عشق و معرفت) را بر چهره خود نریزد، هرگز بوی محبت و معرفت را استشمام نخواهد کرد. این بیت نشان‌دهنده اهمیت رنج در مسیر عشق و حقیقت است.
۵. آشوب و دگرگونی طبیعت و زندگی: حافظ صحنه‌ای شاعرانه از آشوب نسیم در میان زلف سنبل (نماد زیبایی) را ترسیم می‌کند، که بیانگر ناپایداری زندگی و دگرگونی‌های آن است.
۶. از دست رفتن فرصت‌ها و حسرت گذشته: حافظ با اشاره به مسند جمشید و جام جهان‌بین (نماد بینش و قدرت)، افسوس می‌خورد که دوران خوش گذشته دیگر بازنخواهد گشت.
۷. سخن عشق در عمل است، نه در حرف: حافظ معتقد است که عشق حقیقی را نمی‌توان در قالب کلمات بیان کرد. او از ساقی می‌خواهد که شراب بیاورد و سخنان بیهوده را کوتاه کند.
۸. ناتوانی در پنهان کردن غم عشق: حافظ می‌گوید که سوز عشق را نمی‌توان پنهان کرد و اشک‌هایش را دریا نیز نمی‌تواند تحمل کند.
📌 نتیجه فال:
🔹 غرور و تکبر زودگذر است، پس فروتن باش.
🔹 برای رسیدن به عشق و موفقیت، باید تلاش کرد و سختی کشید.
🔹 فرصت‌ها زودگذرند، پس تا دیر نشده از آن‌ها بهره ببر.
🔹 عشق و حقیقت را نمی‌توان با حرف اثبات کرد، بلکه باید در عمل نشان داد.
🔹 غم‌های عاشقانه را نمی‌توان پنهان کرد، بلکه باید آن‌ها را پذیرفت.
🎯 توصیه:
🔸 قدر لحظات را بدان و از فرصت‌های زندگی استفاده کن.
🔸 در عشق صبور باش و بدان که رنج، بخشی از مسیر آن است.
🔸 حرف‌های بیهوده را کنار بگذار و به عمل و تجربه عشق بپرداز.
🔸 فروتنی را در زندگی پیشه کن، زیرا غرور ناپایدار است.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطه‌ی کلیدی تعبیر فال است
آن تُرک پری‌چهره که دوش از بَرِ ما رفت
آیا چه خطا دید که از راهِ خطا رفت؟
تا رفت مرا از نظر آن چشمِ جهان بین
کس واقفِ ما نیست که از دیده چه‌ها رفت
بر شمع نرفت از گذرِ آتشِ دل، دوش
آن دود که از سوزِ جگر بر سر ما رفت
تفسیر شاهد فال:
در این ابیات، شاعر از هجران و رفتن معشوق سخن می‌گوید و از خود می‌پرسد که آیا او چه خطایی مرتکب شده که معشوق از راه خطا از کنار او رفته است. این بیت نشان‌دهنده‌ی حسرت و اندوه شاعر از جدایی و ندانستن علت آن است.
در بیت دوم، شاعر اشاره می‌کند که معشوقِ زیبایش، که همچون چشمی بینا بر همه چیز آگاه بود، از نظرش ناپدید شده است. او با حسرت می‌گوید که هیچ‌کس از درد و رنج او آگاه نیست، زیرا این درد از دیده‌ها پنهان است.
در بیت سوم، شاعر استعاره‌ای زیبا به کار می‌برد. او می‌گوید که در شب گذشته، دود آتش دلش از سوختن و سوز جگرش برخاست، اما این دود حتی از آتش شمع هم عبور نکرد. این بیت اشاره‌ای به شدت اندوه و سوز درونی شاعر دارد که حتی در جهان بیرون نمود پیدا نکرده و تنها در دل او شعله می‌کشد.
پیام شاهد فال:
- شما درگیر یک جدایی یا از دست دادن فردی عزیز هستید و این مسأله ذهن و احساسات شما را به شدت درگیر کرده است.
- ممکن است احساس کنید که این دوری بدون دلیل یا به‌خاطر خطایی نامعلوم رخ داده است و به دنبال پاسخی برای آن هستید.
- رنج و غم درونی شما عمیق است، اما دیگران از شدت آن آگاه نیستند.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال نشان می‌دهد که باید با صبر و درایت با این جدایی کنار بیایید. گاهی دلایل برخی اتفاقات را نمی‌توان بلافاصله درک کرد، اما گذر زمان روشن‌کننده‌ی حقیقت خواهد بود. از اندوه زیاد پرهیز کنید و اجازه دهید که زمان، التیام‌بخش زخم‌های شما باشد.
نکات تفسیر غزل 81 حافظ
وزن غزل:فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
بحر غزل: هَزَج مثمّن سالم
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره ۸۰ حافظ :
دیدی که یار، جز سر جور و ستم نداشت
غزل شماره ۸۲ حافظ :
آن ترک پری چهره که دوش از بر ما رفت
