1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
روضهٔ خُلدِ برین خلوتِ درویشان است
گَنج عزّت که طِلِسماتِ عجایب دارد
قصرِ فردوس که رضوانش به دَربانی رفت
آن چه زر می‌شود از پرتو آن قلبِ سیاه
آن که پیشش بِنَهَد تاجِ تکبر، خورشید
از کران تا به کران، لشکر ظُلم است ولی
دولتی را که نباشد غم از آسیبِ زَوال
گنجِ قارون که فرو می‌رود از قَهر هنوز
ای توانگر مَفُروش این همه نِخوَت که تو را
رویِ مقصود که شاهان به دعا می‌طَلبند
حافظ اینجا به ادب باش که سلطانی و ملک
بندۀ آصف عهدم که در این سلطنتش
مایهٔ مُحتشمی، خدمتِ درویشان است
فتحِ آن در نظرِ رحمتِ درویشان است
مَنظَری از چمنِ نُزهَتِ درویشان است
کیمیاییست که در صحبتِ درویشان است
کبریاییست که در حِشمتِ درویشان است
از اَزَل تا به اَبَد، فرصتِ درویشان است
بی‌تَکَلُف بشنو، دولتِ درویشان است
صدمه ای از اثر غِیرتِ درویشان است
سر و زر در کَنَفِ همتِ درویشان است
مَظهَرَش آینهٔ طَلعَتِ درویشان است
همه از بندگی حضرت درویشان است
صورت خواجگی و سیرت درویشان است
1
روضهٔ خُلدِ برین خلوتِ درویشان است
مایهٔ مُحتشمی، خدمتِ درویشان است
2
گَنج عزّت که طِلِسماتِ عجایب دارد
فتحِ آن در نظرِ رحمتِ درویشان است
3
قصرِ فردوس که رضوانش به دَربانی رفت
مَنظَری از چمنِ نُزهَتِ درویشان است
4
آن چه زر می‌شود از پرتو آن قلبِ سیاه
کیمیاییست که در صحبتِ درویشان است
5
آن که پیشش بِنَهَد تاجِ تکبر، خورشید
کبریاییست که در حِشمتِ درویشان است
6
از کران تا به کران، لشکر ظُلم است ولی
از اَزَل تا به اَبَد، فرصتِ درویشان است
7
دولتی را که نباشد غم از آسیبِ زَوال
بی‌تَکَلُف بشنو، دولتِ درویشان است
8
گنجِ قارون که فرو می‌رود از قَهر هنوز
صدمه ای از اثر غِیرتِ درویشان است
9
ای توانگر مَفُروش این همه نِخوَت که تو را
سر و زر در کَنَفِ همتِ درویشان است
10
رویِ مقصود که شاهان به دعا می‌طَلبند
مَظهَرَش آینهٔ طَلعَتِ درویشان است
11
حافظ اینجا به ادب باش که سلطانی و ملک
همه از بندگی حضرت درویشان است
12
بندۀ آصف عهدم که در این سلطنتش
صورت خواجگی و سیرت درویشان است
۱. ارزش خلوت درویشان: حافظ می‌گوید که بهشت برین همان خلوت درویشان است و عزت و بزرگی در خدمت به درویشان نهفته است. این بیت نشان‌دهنده ارزش معنویت و سادگی است.
۲. گنج عزت در دستان درویشان: او بیان می‌کند که گنج عزت که اسرار شگفت‌انگیزی دارد، تنها با نظر لطف درویشان گشوده می‌شود. این اشاره‌ای به برکت و اثر دعا و نگاه معنوی دارد.
۳. قصر فردوس و درویشان: بهشت برین که در اختیار فرشته رضوان است، همچون باغ زیبای درویشان است. این نشان می‌دهد که زندگی ساده و معنوی، لذت حقیقی را به همراه دارد.
۴. کیمیای صحبت درویشان: حافظ اشاره می‌کند که درویشان همچون کیمیا هستند و حتی دل سیاه را به طلا تبدیل می‌کنند. این نشانه تأثیر مثبت و تحول‌بخش همنشینی با اهل معرفت است.
۵. عظمت درویشان در برابر خورشید: او می‌گوید که خورشید نیز در برابر کبریای درویشان، تاج تکبر بر زمین می‌گذارد. این نشان‌دهنده قدرت معنوی و عزت واقعی درویشان است.
۶. ظلم در جهان و فرصت درویشان: هرچند که دنیا پر از ظلم است، اما از ازل تا ابد فرصت و پیروزی واقعی متعلق به درویشان است. این اشاره به پیروزی حقیقت در برابر ظلم دارد.
۷. دولت پایدار متعلق به درویشان است: ثروت‌هایی که از زوال در امان هستند، همان دولت درویشان است که از تعلقات دنیوی آزادند.
۸. نابودی گنج قارون و غیرت درویشان: حتی گنج قارون که به زیر زمین رفت، نتیجه غیرت درویشان بود. این نشان می‌دهد که قدرت واقعی از آنِ اهل معناست.
۹. هشدار به ثروتمندان متکبر: توانگران نباید مغرور شوند، زیرا سرنوشت و ثروت آنان در سایه همت درویشان قرار دارد.
۱۰. مقصود شاهان در چهره درویشان: روی مقصودی که شاهان در دعا می‌طلبند، در حقیقت درویشان هستند. این اشاره به قدرت معنوی و راهنمایی آن‌ها دارد.
۱۱. پادشاهی واقعی در بندگی درویشان: حافظ توصیه می‌کند که با ادب رفتار کن، زیرا حتی سلطنت و حکومت، در نهایت، از تواضع و خدمت به درویشان نشأت می‌گیرد.
۱۲. نمونه کامل رهبری در آصف عهد: او خود را بنده وزیر بزرگ (آصف عهد) می‌داند، زیرا او ظاهرش چون خواجه (ثروتمند) است، اما سیرتش همچون درویشان.
📌 نتیجه فال:
🔹 سعادت و عزت حقیقی در تواضع، سادگی و همنشینی با اهل معناست.
🔹 قدرت و سلطنت ظاهری پایدار نیست، اما دولت معنوی درویشان همیشگی است.
🔹 افراد متکبر و ثروتمندان نباید به دارایی خود مغرور شوند، زیرا قدرت واقعی در اختیار حقیقت‌جویان است.
🔹 صحبت و همنشینی با افراد معنوی (درویشان) تأثیر مثبت و دگرگون‌کننده‌ای دارد.
🎯 توصیه:
🔸 از تکبر و غرور دوری کن و ارزش تواضع و سادگی را بشناس.
🔸 به دنبال همنشینی با افراد معنوی و دانا باش، زیرا آن‌ها می‌توانند تو را به حقیقت نزدیک‌تر کنند.
🔸 اگر در جستجوی موفقیت پایدار هستی، به جای تمرکز بر ثروت، بر رشد معنوی خود تمرکز کن.
🔸 برای رسیدن به اهداف خود، از دعای اهل دل و راهنمایی خردمندان بهره ببر.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطه‌ی کلیدی تعبیر فال است
به دامِ زلفِ تو دل مبتلایِ خویشتن است
بکُش به غمزه که اینَش سزایِ خویشتن است
گَرَت ز دست برآید مُرادِ خاطرِ ما
به دست باش که خیری به جایِ خویشتن است
به مشک چین و چگل نیست چین گل محتاج
که نافه‌هاش ز بندِ قَبایِ خویشتن است
این غزل بیانگر عشق و دلدادگی عمیق است. شاعر از شیفتگی و اسارت دل در زلف یار سخن می‌گوید و اشاره دارد که این سرنوشت اوست. همچنین بر این نکته تأکید می‌کند که زیبایی و کمال حقیقی از درون خود انسان سرچشمه می‌گیرد، نه از ظواهر خارجی.
پیام شاهد فال:
- عشق، سرنوشت دل است: اگر دچار عشق یا دلبستگی هستید، این فال نشان می‌دهد که این مسیر بخشی از تقدیر شماست.
- خیر و برکت در دسترس است: اگر در انتظار برآورده شدن آرزویی هستید، صبر داشته باشید، زیرا آنچه خیر شماست، به وقت خود خواهد رسید.
- زیبایی در ذات شماست: نیازی به جستجوی ارزش و کمال در دیگران نیست؛ شما خود دارای ویژگی‌های درخشانی هستید که باید آن‌ها را بشناسید و به کار گیرید.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال شما را به پذیرش سرنوشت و اعتماد به زیبایی درونی خود دعوت می‌کند. همچنین نوید می‌دهد که اگر نیتی خیر در دل دارید، به‌زودی زمینه‌ی تحقق آن فراهم خواهد شد.
نکات تفسیر غزل 50 حافظ
وزن غزل: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
بحر غزل: رمل مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره ۴۹ حافظ :
صوفی از پرتو می راز نهانی دانست
غزل شماره ۵۱ حافظ :
به دام زلف تو دل مبتلای خویشتن است
