1
2
3
4
5
6
7
در این زمانه رفیقی که خالی از خِلَل است
جَریده رو که گذرگاهِ عافیت، تنگ است
نه من ز بیعملی در جهان مَلولَم و بس
به چشمِ عقل در این رهگذارِ پرآشوب
دلم امید فراوان به وصلِ رویِ تو داشت
بگیر طُرِّهٔ مهچهرهای و قِصّه مخوان
به هیچ دُور نخواهند یافت هشیارش
صُراحیِ میِ ناب و سَفینهٔ غزل است
پیاله گیر که عُمرِ عزیز بیبَدَل است
مَلالتِ عُلما هم ز علمِ بیعمل است
جهان و کارِ جهان بیثبات و بیمحل است
ولی اجل به رَهِ عمر، رهزنِ اَمَل است
که سعد و نَحس ز تأثیر زهره و زُحَل است
چنین که حافظ ما مستِ بادهٔ ازل است
1
در این زمانه رفیقی که خالی از خِلَل است
صُراحیِ میِ ناب و سَفینهٔ غزل است
2
جَریده رو که گذرگاهِ عافیت، تنگ است
پیاله گیر که عُمرِ عزیز بیبَدَل است
3
نه من ز بیعملی در جهان مَلولَم و بس
مَلالتِ عُلما هم ز علمِ بیعمل است
4
به چشمِ عقل در این رهگذارِ پرآشوب
جهان و کارِ جهان بیثبات و بیمحل است
5
دلم امید فراوان به وصلِ رویِ تو داشت
ولی اجل به رَهِ عمر، رهزنِ اَمَل است
6
بگیر طُرِّهٔ مهچهرهای و قِصّه مخوان
که سعد و نَحس ز تأثیر زهره و زُحَل است
7
به هیچ دُور نخواهند یافت هشیارش
چنین که حافظ ما مستِ بادهٔ ازل است
۱. یار وفادار و شعر ناب: حافظ در این بیت میگوید که در این زمانه، تنها رفیقی که خالی از نقص است، شراب ناب و غزل است. این اشاره دارد به اینکه یاران وفادار کمیاباند و هنر و لذتهای معنوی همراهان حقیقیاند.
۲. تنگ بودن مسیر آرامش و گذر عمر: او توصیه میکند که در زندگی بیباکانه حرکت کنید، زیرا مسیر عافیت و راحتی تنگ است. پیاله گرفتن (لذت بردن از زندگی) را پیشنهاد میکند، چون عمر، فرصتی یگانه است و جایگزینی ندارد.
۳. نقد علم بیعمل: حافظ انتقاد میکند که تنها او نیست که از بیعملی در جهان ملال دارد، بلکه دانشمندانی که علمشان در عمل استفاده نمیشود نیز دچار همین ملالتاند. این بیت به اهمیت عملگرایی اشاره دارد.
۴. ناپایداری جهان: در این بیت، او از دیدگاه عقل به جهان نگاه میکند و آن را بیثبات و بیارزش میبیند. این نشاندهنده درک عمیق او از ناپایداری دنیا و گذرا بودن تمام مسائل مادی است.
۵. امید و ناامیدی در برابر سرنوشت: حافظ از امید فراوان به وصال یار سخن میگوید، اما اجل را مانعی در مسیر آرزوهای خود میداند. این بیت یادآور این نکته است که انسان در برابر سرنوشت محدود است.
۶. پرهیز از خرافات و تکیه بر واقعیت: او توصیه میکند که به جای باورهای نجومی و خرافاتی، زندگی را در دست بگیرید. سعد و نحس زندگی به تأثیر سیارات (زهره و زحل) وابسته نیست، بلکه به تلاش و انتخابهای خودمان بستگی دارد.
۷. مستی از حقیقت ازلی: در پایان، حافظ بیان میکند که هرگز هشیاری نخواهد یافت، زیرا از بادهای ازلی مست است. این اشاره به نوعی بینش عمیق دارد که او را از قید تعلقات دنیوی رها کرده است.
📌 نتیجه فال:
🔹 یار واقعی در زندگی کمیاب است، اما هنر و زیباییهای معنوی ماندگارند.
🔹 زندگی کوتاه است، پس باید از آن لذت برد و از فرصتها استفاده کرد.
🔹 علم بدون عمل بیارزش است و تنها دانستن کافی نیست.
🔹 دنیا ناپایدار و گذراست؛ نباید به آن وابسته شد.
🔹 امید داشتن خوب است، اما باید واقعیتهای زندگی را پذیرفت.
🔹 نباید اسیر خرافات شد، بلکه باید به حقیقت و تلاش خود تکیه کرد.
🔹 درک عمیق از حقیقت، انسان را از وابستگیهای بیهوده آزاد میکند.
🎯 توصیه:
🔸 دوستان واقعی را بشناسید و به دنبال عمق زندگی باشید.
🔸 از فرصتهای زندگی برای شادی و رشد استفاده کنید.
🔸 به جای بحثهای نظری، دانش خود را در عمل به کار بگیرید.
🔸 از وابستگی به دنیا و ناپایداری آن آگاه باشید.
🔸 به جای تکیه بر تقدیر، خودتان مسیر زندگی را مشخص کنید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
گل در بَر و می در کف و معشوقه به کام است
سلطانِ جهانم به چنین روز غلام است
گو شمع میارید در این جمع که امشب
در مجلسِ ما ماهِ رخِ دوست تمام است
در مذهبِ ما باده حلال است ولیکن
بیروی تو ای سرو گُلاندام، حرام است
این غزل سرشار از شادی و سرمستی است و بیانگر لذتِ لحظهای از وصال، عشق و خوشی است. شاعر با بیانی پرشور، رسیدن به معشوق و داشتن یار را نهایت خوشبختی میداند و تأکید میکند که در چنین حالتی، حتی پادشاهی دنیا نیز ارزشی ندارد. او همچنین اشاره دارد که شادی حقیقی بدون حضور محبوب ناقص و بیمعناست.
پیام شاهد فال:
- قدردانی از لحظات خوش: اگر در حال تجربهی شادی و وصال هستید، این فال توصیه میکند که آن را ارج نهید و از آن لذت ببرید.
- عشق، برترین نعمت است: این غزل نشان میدهد که بدون عشق، حتی نعمتهای دیگر نیز کمرنگ و بیارزش خواهند بود.
- اهمیت همراهی عزیزان: این فال به شما یادآوری میکند که در کنار کسانی که دوستشان دارید، ارزش لحظات دوچندان میشود.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال نشان میدهد که در مسیر خوشبختی و وصال قرار دارید یا به زودی خبری خوش در انتظار شماست. اگر در جستجوی عشق یا آرامش هستید، این نشانهای است که لحظات شادی در راهند، پس آنها را با آغوش باز بپذیرید.
نکات تفسیر غزل 46 حافظ
وزن غزل: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
بحر غزل: مجتث مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره ۴۵ حافظ :
کنون که بر کف گل جام باده صاف است
غزل شماره ۴۷ حافظ :
گل در بر و می در کف و معشوقه به کام است