1
2
3
4
5
6
7
8
9
دو یار زیرک و از بادهٔ کهن دو منی
من این مقام به دنیا و آخرت ندهم
که هر که کنج قناعت به گنج دنیا داد
بیا که فسحت این کارخانه کم نشود
ببین در آینه جام نقشبندی غیب
ز تندباد حوادث نمیتوان دیدن
ازین سَموم که بر طرف بوستان بگذشت
به صبر کوش تو ای دل که حق رها نکند
مزاجِ دَهر تَبَه شد در این بلا حافظ
فراغتی و کتابی و گوشهٔ چمنی
اگر چه در پِیام افتند هر دم انجمنی
فروخت یوسف مصری به کمترین ثمنی
به زهدِ همچو تویی، یا به فسق همچو منی
که کس به یاد ندارد چنین عجب زَمنی
در این چمن که گلی بوده است یا سمنی
عجب که بوی گلی هست و رنگ یاسمنی
چنین عزیز نگینی به دست اهرمنی
کجاست فکر حکیمی و رای برهمنی
1
دو یار زیرک و از بادهٔ کهن دو منی
فراغتی و کتابی و گوشهٔ چمنی
2
من این مقام به دنیا و آخرت ندهم
اگر چه در پِیام افتند هر دم انجمنی
3
که هر که کنج قناعت به گنج دنیا داد
فروخت یوسف مصری به کمترین ثمنی
4
بیا که فسحت این کارخانه کم نشود
به زهدِ همچو تویی، یا به فسق همچو منی
5
ببین در آینه جام نقشبندی غیب
که کس به یاد ندارد چنین عجب زَمنی
6
ز تندباد حوادث نمیتوان دیدن
در این چمن که گلی بوده است یا سمنی
7
ازین سَموم که بر طرف بوستان بگذشت
عجب که بوی گلی هست و رنگ یاسمنی
8
به صبر کوش تو ای دل که حق رها نکند
چنین عزیز نگینی به دست اهرمنی
9
مزاجِ دَهر تَبَه شد در این بلا حافظ
کجاست فکر حکیمی و رای برهمنی
۱. لذت زندگی در کنار دوستان دانا: شاعر در این بیت از دوستی با افراد دانا، نوشیدن بادهٔ کهن، کتابخوانی و طبیعتگردی سخن میگوید. این نشان میدهد که آرامش واقعی در چنین فضایی یافت میشود.
۲. ارزش آرامش بیش از دنیا و آخرت: شاعر تأکید دارد که این آرامش را با هیچ چیز، حتی دنیا و آخرت، عوض نمیکند. این نشان از رضایت درونی و قناعت دارد.
۳. قناعت در برابر دنیاطلبی: هرکس که قناعت را فدای ثروت کند، مانند برادران یوسف است که او را به بهای اندک فروختند. یعنی نباید ارزشهای والای انسانی را برای مال دنیا کنار گذاشت.
۴. تأثیر رفتار انسان بر سرنوشت جهان: زهد و تقوا یا گناه و فسق انسانها تأثیری بر گردش جهان ندارد. جهان به مسیر خود ادامه میدهد، چه ما پرهیزگار باشیم و چه گناهکار.
۵. رازهای نهفته در جهان هستی: شاعر از پیچیدگیهای سرنوشت و رازهای عالم سخن میگوید که هیچکس توان درک کامل آنها را ندارد.
۶. ناپایداری دنیا: زندگی ناپایدار است و حوادث آن چنان سریع رخ میدهند که تشخیص گذشته و حال دشوار میشود.
۷. تأثیر بلایا بر زندگی: بلایا و مصائب بسیاری گذشته است، اما هنوز نشانههایی از زیبایی و امید وجود دارد.
۸. امید به عدالت الهی: با وجود سختیها، شاعر توصیه میکند که صبر پیشه کنیم، زیرا خداوند نمیگذارد افراد ارزشمند در دست شیاطین نابود شوند.
۹. نیاز به خردمندان در زمان بحران:در شرایط سخت و پرآشوب، انسانها به خردمندان و اندیشمندان نیاز دارند تا راه درست را به آنها نشان دهند.
📌 نتیجه فال:
🔹 شما به دنبال آرامش، قناعت و زندگی بیدغدغه هستید.
🔹 دنیا پر از ناپایداری و تغییر است، پس نباید به مال و مقام دل بست.
🔹 بلایا و سختیها همیشه وجود دارند، اما امید همچنان باقی است.
🔹 در مشکلات زندگی، صبر داشته باشید و به عدالت الهی اعتماد کنید.
🔹 در زمان بحران، به خردمندان مراجعه کنید تا بهترین راهحل را بیابید.
🎯 توصیه:
🔸 برای رسیدن به آرامش، با افراد دانا همنشین شوید و از طبیعت لذت ببرید.
🔸 قناعت را سرلوحهٔ زندگی خود قرار دهید و درگیر حرص و طمع نشوید.
🔸 در برابر مشکلات، صبر کنید و به حکمت خداوند ایمان داشته باشید.
🔸 در شرایط سخت، به مشورت با افراد آگاه و خردمند توجه کنید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
نوش کن جامِ شرابِ یک منی
تا بِدان بیخِ غم از دل برکَنی
دل گشاده دار چون جامِ شراب
سر گرفته چند چون خُمّ دَنی
چون ز جام بیخودی رطلی کشی
کم زنی از خویشتن لاف منی
این فال به مفهومی از رهایی از غمها و دردها و ورود به حالت سرخوشی و بیخیالی اشاره دارد. شاعر در این اشعار به تأثیر شراب (نماد بیخیالی، شادی و آزادگی) در فراموشی غمها و تبدیل دل به حالت خوشی و گشودگی اشاره میکند.
پیام شاهد فال:
- نوش کن جامِ شرابِ یک منی، تا بدان بیخِ غم از دل برکَنی: در این بخش، شاعر به شما توصیه میکند که از لذتهای زندگی استفاده کنید و از چیزهایی که شما را به شادی میرساند، بهره ببرید تا غمهای زندگی را از دل خود بیرون کنید. این شراب نماد لذت و آرامش است که میتواند به شما کمک کند تا از رنجها و نگرانیها رها شوید.
- دل گشاده دار چون جامِ شراب، سر گرفته چند چون خُمّ دَنی: این بخش از شعر به گشودگی و پذیرش اشاره دارد. به جای اینکه همچون یک خُم بسته و محدود باشید، باید دلی گشوده و آماده پذیرش شادی و آرامش داشته باشید. همانطور که جام شراب باز است و در آن آزادی و بیخیالی وجود دارد، شما نیز باید با دل گشاده با زندگی روبهرو شوید.
- چون ز جام بیخودی رطلی کشی، کم زنی از خویشتن لاف منی: در این قسمت، شاعر به شما یادآوری میکند که هنگام لذت بردن از بیخیالی و آزادی (جام بیخودی)، خودتان را از دست ندهید. این اشاره به این است که هرگز فراموش نکنید که در حال تجربه کردن آزادی و سرخوشی هستید و نباید از واقعیت خود دور شوید.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال به شما توصیه میکند که از لحظات شادی و لذت زندگی بهره ببرید و به دل خود گشادی و آرامش بدهید تا بتوانید از غمها رها شوید. در عین حال، باید مراقب باشید که در این سرخوشی و آزادی، خود را فراموش نکنید و همیشه با خودتان در تماس باشید.
نکات تفسیر غزل 468 حافظ
وزن غزل:مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
بحر غزل:مجتث مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری