1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
وقت را غنیمت دان آن قدر که بتْوانی
کام‌بخشیِ گردون عمر در عوض دارد
پند عاشقان بشنو وز در طرب باز آی
پیش زاهد از رندی دم مزن که نتوان گفت
باغبان چو من زینجا بگذرم حرامت باد
با دعای شبخیزان ای شکردهان مستیز
یوسف عزیزم رفت ای برادران رحمی
خم شکن نمی‌داند این قدر که صوفی را
می‌روی و مژگانت خون خلق می‌ریزد
دل ز ناوک چشمت گوش داشتم لیکن
جمع کن به احسانی حافظ پریشان را
زاهد پشیمان را ذوق باده خواهد کشت
گر تو فارغی از ما ای نگار سنگین‌دل
حاصل از حیات ای جان این دم است تا دانی
جهد کن که از دولت دادِ عیش بستانی
کاین همه نمی‌ارزد شغل عالم فانی
با طبیب نامحرم حال درد پنهانی
گر به جای من سروی غیر دوست بنشانی
در پناه یک اسم است خاتم سلیمانی
کز غمش عجب بینم حال پیر کنعانی
جنس خانگی باشد همچو لعل رمانی
تیز می‌روی جانا ترسمت فرومانی
ابروی کماندارت می‌برد به پیشانی
ای شکنج گیسویت مجمع پریشانی
عاقلا! مکن کاری کآورد پشیمانی
حال خود بخواهم گفت پیش آصف ثانی
1
وقت را غنیمت دان آن قدر که بتْوانی
حاصل از حیات ای جان این دم است تا دانی
2
کام‌بخشیِ گردون عمر در عوض دارد
جهد کن که از دولت دادِ عیش بستانی
3
پند عاشقان بشنو وز در طرب باز آی
کاین همه نمی‌ارزد شغل عالم فانی
4
پیش زاهد از رندی دم مزن که نتوان گفت
با طبیب نامحرم حال درد پنهانی
5
باغبان چو من زینجا بگذرم حرامت باد
گر به جای من سروی غیر دوست بنشانی
6
با دعای شبخیزان ای شکردهان مستیز
در پناه یک اسم است خاتم سلیمانی
7
یوسف عزیزم رفت ای برادران رحمی
کز غمش عجب بینم حال پیر کنعانی
8
خم شکن نمی‌داند این قدر که صوفی را
جنس خانگی باشد همچو لعل رمانی
9
می‌روی و مژگانت خون خلق می‌ریزد
تیز می‌روی جانا ترسمت فرومانی
10
دل ز ناوک چشمت گوش داشتم لیکن
ابروی کماندارت می‌برد به پیشانی
11
جمع کن به احسانی حافظ پریشان را
ای شکنج گیسویت مجمع پریشانی
12
زاهد پشیمان را ذوق باده خواهد کشت
عاقلا! مکن کاری کآورد پشیمانی
13
گر تو فارغی از ما ای نگار سنگین‌دل
حال خود بخواهم گفت پیش آصف ثانی
۱. بهره بردن از لحظات زندگی: شاعر تأکید می‌کند که باید قدر لحظات را بدانیم، زیرا زندگی در همین لحظه‌ای که در اختیار داریم خلاصه می‌شود.
۲. ارزشمند بودن شادی در زندگی: گردش روزگار به سادگی عمر را می‌گیرد، پس باید تلاش کرد تا از نعمت‌های دنیا بهره برد و از لحظات شادی استفاده کرد.
۳. بی‌ارزشی دنیا در مقابل عشق و طرب: شنیدن نصیحت عاشقان و روی آوردن به شادی بهتر از مشغول شدن به امورات دنیوی است که زودگذر و فانی هستند.
۴. رازداری در مقابل زاهدان ریاکار: از بیان حقایق عشق و رندی نزد افراد زاهدنما پرهیز کنید، چراکه آنان اهل درک این رازهای پنهان نیستند.
۵. وفاداری مطلق در عشق: اگر شاعر از دنیا برود، دوست ندارد که به جای او در دل دوست کسی دیگر قرار گیرد. این بیت نشان از تعهد و عشق پایدار دارد.
۶. احترام به بزرگان و اهل دعا: با عارفان و سالکان شب‌زنده‌دار مخالفت نکن، چراکه قدرت و برکت آنان از ذکر و دعا نشأت می‌گیرد.
۷. داغ فراق و شباهت آن به غم یعقوب: شاعر غم دوری معشوق را با غم یعقوب در فراق یوسف مقایسه می‌کند و از دوستان طلب همدردی دارد.
۸. ناآگاهی برخی از قدر و ارزش صوفیان واقعی: افراد سطحی‌نگر ارزش صوفیان حقیقی را نمی‌دانند، همان‌طور که ممکن است کسی تفاوت میان گوهر اصیل و مصنوعی را نشناسد.
۹. خطرات بی‌رحمی در عشق: معشوق بی‌رحمانه دل‌ها را می‌شکند، اما این بی‌رحمی ممکن است در نهایت او را به دردسر بیندازد.
۱۰. چشمان و ابروان معشوق، قاتل دل‌ها: شاعر ابتدا از تیر نگاه معشوق در امان بوده، اما در نهایت ابروی کمانی او چنان تأثیری داشته که شاعر را از پا درآورده است.
۱۱. درخواست یاری از معشوق: شاعر از معشوق می‌خواهد که به او لطف کند و با مهربانی، پریشانی‌اش را پایان دهد.
۱۲. پشیمانی زاهد از ترک لذت‌ها: زاهدی که از لذات دنیا دوری کرده، در نهایت حسرت خواهد خورد، پس باید از ابتدا تصمیمات درستی گرفت.
۱۳. شکایت از بی‌مهری معشوق: شاعر از بی‌توجهی معشوق گله دارد و تهدید می‌کند که این ماجرا را نزد فردی قدرتمند (آصف ثانی) بازگو خواهد کرد.
📌 نتیجه فال:
🔹 قدردانی از لحظات زندگی مهم‌ترین پیام این فال است؛ باید از فرصت‌های پیش‌رو استفاده کنید.
🔹 مشغول شدن بیش از حد به مسائل دنیوی سودی ندارد، بلکه شادی و لذت‌های معنوی ارزشمندتر هستند.
🔹 افرادی که ارزش عشق و حقیقت را درک نمی‌کنند، قابل اعتماد نیستند. رازداری را فراموش نکنید.
🔹 اگر در عشق با بی‌مهری روبه‌رو هستید، صبوری کنید. ممکن است معشوق روزی متوجه اشتباه خود شود.
🔹 با اهل دل و افراد باتجربه همراه باشید. از دعا و خیرخواهی آنان غافل نشوید.
🔹 در تصمیمات خود دقت کنید تا دچار پشیمانی نشوید. از کارهایی که ممکن است بعدها حسرتشان را بخورید، پرهیز کنید.
🎯 توصیه:
🔸 لحظات را دریابید و از زندگی لذت ببرید.
🔸 از مشورت با افراد ناآگاه بپرهیزید.
🔸 در عشق صبور باشید و از بی‌مهری‌ها دلسرد نشوید.
🔸 اگر احساس رنج و پریشانی می‌کنید، از بزرگان و افراد باتجربه کمک بگیرید.
🔸 همیشه تصمیماتی بگیرید که بعدها باعث پشیمانی شما نشوند.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطه‌ی کلیدی تعبیر فال است
هواخواه توام جانا و می‌دانم که می‌دانی
که هم نادیده می‌بینی و هم ننوشته می‌خوانی
ملامت‌گو چه دریابد میان عاشق و معشوق
نبیند چشم نابینا خصوص اسرار پنهانی
بیفشان زلف و صوفی را بپابازی و رقص آور
که از هر رقعهٔ دلقش هزاران بت بیفشانی
این فال به موضوعات عشق و ارتباطات معنوی می‌پردازد. در این فال، شاعر به عشق و رازهای پنهانی اشاره می‌کند و به آنهایی که از عشق حقیقی و درک عمیق دورند، هشدار می‌دهد. همچنین از فرد خواسته می‌شود تا از دنیای مادی و مرسومات رها شده و به دنیای عشق و معرفت حقیقی قدم بگذارد.
پیام شاهد فال:
- عشق بی‌دریغ و بی‌پرده: “هواخواه توام جانا و می‌دانم که می‌دانی، که هم نادیده می‌بینی و هم ننوشته می‌خوانی” این بخش بیانگر علاقه و عشق عمیق فرد به معشوق است. شاعر به این باور رسیده که معشوق از دل و جان او آگاه است، حتی اگر به ظاهر چیزی نگفته باشد. عشق در اینجا نه به سخن، بلکه به درک عمیق و بی‌پرده از دل و روح معشوق است.
- رازی در میان عاشق و معشوق: “ملامت‌گو چه دریابد میان عاشق و معشوق، نبیند چشم نابینا خصوص اسرار پنهانی” این بخش از فال به این نکته اشاره دارد که تنها کسانی که درک عمیقی از عشق و روح دارند، می‌توانند اسرار واقعی آن را بفهمند. دیگران که از این درک بی‌بهره‌اند، نمی‌توانند حقیقت عشق را درک کنند. بنابراین، انتقاد از کسانی که نمی‌توانند عشق را تجربه کنند، بی‌فایده است.
- رهایی از قید و بندهای دنیوی: “بیفشان زلف و صوفی را بپابازی و رقص آور، که از هر رقعهٔ دلقش هزاران بت بیفشانی” این بخش دعوت به رهایی از قید و بندهای دنیوی است. به جای تمرکز بر مادیات، فرد باید خود را از دستورات و محدودیت‌های ظاهری رها کند و به تجربه‌های معنوی و روحی بپردازد. این پیام می‌تواند به معنای حرکت به سمت آزادی واقعی و کنار گذاشتن دنیای ظاهری باشد.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال به شما می‌گوید که عشق حقیقی فراتر از سخن و ظاهر است و تنها کسانی که درک درونی دارند، می‌توانند عمق آن را درک کنند. باید از قید و بندهای دنیوی رها شوید و به دنیای معنوی و حقیقتی قدم بگذارید که در آن عشق و فهم واقعی زندگی می‌کند.
نکات تفسیر غزل 464 حافظ
وزن غزل:فاعلن مفاعیلن فاعلن مفاعیلن
بحر غزل:مقتضب مثمن مطوی مقطوع
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری
