1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
درِ سرای مغان رُفته بود و آب زده
سبوکشان همه در بندگیش بسته کمر
شعاع جام و قدح نور ماه پوشیده
عروس بخت در آن حجله با هزاران ناز
ز شور و عربدهٔ شاهدان شیرینکار
سلام کردم و با من به روی خندان گفت
که این کند که تو کردی به ضعف همت و رای؟
وصال دولت بیدار ترسمت ندهند
فلک جنیبه کش شاه نصرت الدّین است
خرد که ملهم غیب است بهر کسب شرف
بیا به میکده حافظ که بر تو عرضه کنم
نشسته پیر و صلایی به شیخ و شاب زده
ولی ز تَرک کُله چتر بر سحاب زده
عذار مغبچگان راه آفتاب زده
شکسته کسمه و بر برگ گل گلاب زده
شکر شکسته، سمن ریخته، رباب زده
که ای خمارکّش مفلس شراب زده
ز گنج خانه شده خیمه بر خراب زده
که خفتهای تو در آغوش بخت خواب زده
بیا ببین ملکش دست در رکاب زده
ز بام عرش صدش بوسه بر جناب زده
هزار صف ز دعاهای مستجاب زده
1
درِ سرای مغان رُفته بود و آب زده
نشسته پیر و صلایی به شیخ و شاب زده
2
سبوکشان همه در بندگیش بسته کمر
ولی ز تَرک کُله چتر بر سحاب زده
3
شعاع جام و قدح نور ماه پوشیده
عذار مغبچگان راه آفتاب زده
4
عروس بخت در آن حجله با هزاران ناز
شکسته کسمه و بر برگ گل گلاب زده
5
ز شور و عربدهٔ شاهدان شیرینکار
شکر شکسته، سمن ریخته، رباب زده
6
سلام کردم و با من به روی خندان گفت
که ای خمارکّش مفلس شراب زده
7
که این کند که تو کردی به ضعف همت و رای؟
ز گنج خانه شده خیمه بر خراب زده
8
وصال دولت بیدار ترسمت ندهند
که خفتهای تو در آغوش بخت خواب زده
9
فلک جنیبه کش شاه نصرت الدّین است
بیا ببین ملکش دست در رکاب زده
10
خرد که ملهم غیب است بهر کسب شرف
ز بام عرش صدش بوسه بر جناب زده
11
بیا به میکده حافظ که بر تو عرضه کنم
هزار صف ز دعاهای مستجاب زده
۱. درِ سرای مغان رُفته بود و آب زده: شاعر به جایی اشاره میکند که در آن، افراد بزرگتر یا صاحبنظران (پیر و صلایی) در حال بحث و گفتوگو هستند. اما در این مکان، «آب زده» که به معنای شستن یا پاک کردن است، به تصویر کشیده شده است که ممکن است به نوعی پاکسازی و تهذیب اشاره داشته باشد. این بیت ممکن است به معنای رفتن به جایی برای گرفتن تجربه یا کسب معرفت باشد، جایی که اهل دانش و بزرگان در آن حاضرند.
۲. سبوکشان همه در بندگیش بسته کمر: در این بیت، شاعر به افرادی اشاره میکند که خود را به شدت در بندگی و خضوع بستهاند. با این حال، از ترک و جدایی از این بندگی و آزادی، در نهایت به آسمان بلندتر (چتر بر سحاب) دست یافتهاند. این بیت ممکن است اشاره به رهایی از محدودیتها و رسیدن به عروج یا ترقی باشد.
۳. شعاع جام و قدح نور ماه پوشیده: در اینجا، شاعر به نورانیت و جلال شراب (جام و قدح) اشاره دارد که در تضاد با نور ماه پنهان شده است. همچنین، اشاره به عذار (صورت زیبا) و مغبچگان (زیبارویان) میشود که راهی به سوی آفتاب دارند و در نتیجه به زیبایی و جلال طبیعی اشاره دارد. این بیت به زیبایی و درخشندگی در زندگی اشاره میکند.
۴. عروس بخت در آن حجله با هزاران ناز: شاعر در این بیت به عروسی میپردازد که در حجلهی بخت خود با همهی ناز و غرور در حال حاضر است. اما در عین حال، «کسمه» (لباس بافتهشده) و «گلاب» بر برگ گل پاشیده شده است. این تصویر ممکن است نماد ظرافت، زیبایی و حساسیت به آنچه که در این موقعیت رخ میدهد باشد.
۵. ز شور و عربدهٔ شاهدان شیرینکار: شاعر در اینجا به شور و حال شاهدان اشاره دارد که با شیرینی و کارهای جذاب خود توجه دیگران را جلب کردهاند. در این میان، شکر شکسته و سمن (نوعی گل) ریخته و رباب (آلت موسیقی) زده شده است، که به نوعی میتواند به شور و شوق و لذتهای گذرا در زندگی اشاره داشته باشد.
۶. سلام کردم و با من به روی خندان گفت: در این بیت، شاعر با شخصی روبرو میشود که در حالی که به نظر میرسد در وضعیت خماری است، با خندیدن به او پاسخ میدهد. این بیت به وضعیت فردی اشاره دارد که در تلاش است تا خود را از وضعیت خماری یا گرفتاریهای شخصی نجات دهد.
۷. که این کند که تو کردی به ضعف همت و رای؟ شاعر از فردی میپرسد که چگونه ممکن است در نتیجه ضعف همت و رأی خود، گنج خانهاش را به خرابی تبدیل کرده باشد. این بیت به نوعی به تأمل دربارهی تصمیمات اشتباه و اثرات منفی آنها در زندگی اشاره دارد.
۸. وصال دولت بیدار ترسمت ندهند: شاعر از فردی میپرسد که آیا دولت و سعادت را در بیداری خود به دست نخواهد آورد؟ زیرا به نظر میرسد که فرد در آغوش بخت، همچنان در خواب است و از فرصتهای بیداری بیخبر است. این بیت به معنای غفلت از فرصتها و بیداری به موقع برای رسیدن به سعادت است.
۹. فلک جنیبه کش شاه نصرت الدّین است: شاعر در اینجا به شاه نصرتالدین اشاره دارد که در حال مبارزه و تلاش است. او در این مبارزه مانند فلک (آسمان) چرخیده و در کنار خود، رکابزنان دارد. این تصویر به نوعی از تلاش و پیروزی در عرصههای بزرگ زندگی حکایت دارد.
۱۰. خرد که ملهم غیب است بهر کسب شرف: در این بیت، شاعر به خرد اشاره دارد که از طرف غیب الهام میگیرد و باعث کسب شرف و بزرگی میشود. خرد، از آسمان و از بام عرش الهام میگیرد و در راه کسب عظمت و فضیلت قرار میگیرد. این اشاره به معنای اهمیت خرد و عقل در مسیر رشد فردی است.
۱۱. بیا به میکده حافظ که بر تو عرضه کنم: شاعر از فرد دعوت میکند که به میکده (جایگاه اهل دل) بیاید و در آنجا هزاران دعا و آرزوی مستجاب شده را به او عرضه کند. این دعوت به معنای رسیدن به حالت روحانی و معنوی است که در آن دعاها به حقیقت میپیوندند و فرد از برکات معنوی بهرهمند میشود.
📌 نتیجه فال:
🔸 شما ممکن است در زندگی با لحظاتی روبهرو شوید که در آنها به شدت تحت تأثیر شور و شوق زندگی و افراد قرار میگیرید، اما لازم است که در برابر این احساسات کنترل داشته باشید و به تصمیمات خود با دقت بیشتری نگاه کنید.
🔸 در روابط خود، بهویژه با کسانی که میتوانند تأثیر زیادی بر شما داشته باشند، توجه ویژهای داشته باشید و از بروز اشتباهات بر اثر ضعف همت و غفلت خود جلوگیری کنید.
🔸 فرصتهای عظیمی در پیش رو دارید که اگر به درستی از آنها بهرهبرداری کنید، میتوانید به شرف و کمال دست یابید.
🔸 ممکن است به موقعیتهایی برسید که در آنها با چالشهایی مواجه شوید. این چالشها ممکن است شما را به سمت درک حقیقتهای عمیقتری هدایت کنند.
🎯 توصیه:
زمانی که در موقعیتهای مختلف قرار میگیرید، با خرد و تفکر دقیق عمل کنید. در کنار شجاعت، به توجه به خرد در تصمیمگیریهای خود بپردازید و در هر لحظه از زندگی، فرصتهای معنوی و روحانی را غنیمت بشمارید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
دوش رفتم به در میکده خوابآلوده
خرقه تر، دامن و سجّاده شرابآلوده
آمد افسوسکنان مغبچهٔ بادهفروش
گفت بیدار شو ای رهرو خوابآلوده
شست و شویی بکن آنگه به خرابات خِرام
تا نگردد ز تو این دیر خراب آلوده
این فال نشاندهنده هشداری برای بیداری از غفلت و بازگشت به مسیر آگاهی و حقیقت است. شما ممکن است در شرایطی قرار گرفته باشید که نیاز به تطهیر روحی و تغییر مسیر دارید.
پیام شاهد فال:
- هشدار برای بیداری: اگر درگیر غفلت یا سستی شدهاید، زمان آن رسیده که آگاه شوید و مسیر خود را اصلاح کنید.
- لزوم پاکسازی درون: پیش از آنکه در جستجوی حقیقت قدم بگذارید، باید خود را از آلودگیهای فکری و روحی پاک کنید.
- دعوت به تحول: فرصت تغییر برای شما فراهم است، اما ابتدا باید از اشتباهات گذشته درس بگیرید و خود را برای یک مسیر تازه آماده کنید.
🔮 نتیجه شاهد فال: برای رسیدن به مقصود، باید از خواب غفلت برخیزید و با ارادهای تازه، خود را برای تجربهای معنوی و آگاهی عمیقتر آماده کنید.
نکات تفسیر غزل 413 حافظ
وزن غزل: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
بحر غزل: مجتث مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری