1
2
3
4
5
6
7
بتا با ما مَوَرز این کینه‌داری
نصیحت گوش کن کاین دُر بسی به
به فریاد خمار مفلسان رس
ولیکن کی نمایی رخ به رندان
بدِ رندان مگو ای شیخ و هُش دار
نمی‌ترسی ز آه آتشینم
ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ
که حق صحبت دیرینه داری
از آن گوهر که در گنجینه داری
خدا را گر میِ دوشینه داری
تو کز خورشید و مه آیینه داری
که با مهر خدائی کینه داری
تو دانی خرقهٔ پشمینه داری
به قرآنی که اندر سینه داری
1
بتا با ما مَوَرز این کینه‌داری
که حق صحبت دیرینه داری
2
نصیحت گوش کن کاین دُر بسی به
از آن گوهر که در گنجینه داری
3
به فریاد خمار مفلسان رس
خدا را گر میِ دوشینه داری
4
ولیکن کی نمایی رخ به رندان
تو کز خورشید و مه آیینه داری
5
بدِ رندان مگو ای شیخ و هُش دار
که با مهر خدائی کینه داری
6
نمی‌ترسی ز آه آتشینم
تو دانی خرقهٔ پشمینه داری
7
ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ
به قرآنی که اندر سینه داری
1. پرهیز از کینه و حفظ دوستی: در بیت نخست، شاعر از معشوق می‌خواهد که کینه و دشمنی را کنار بگذارد، چراکه میان آن‌ها سابقه‌ای دیرینه از دوستی و همراهی وجود دارد. این بیت بر اهمیت حفظ روابط گذشته و دوری از دشمنی تأکید دارد.
2. ارزش نصیحت و حکمت در زندگی: در بیت دوم، حافظ توصیه می‌کند که باید به نصیحت‌های ارزشمند گوش داد، زیرا این پندها گوهری گران‌بها هستند که از هر دارایی مادی برتر است. این بیت بر اهمیت خرد و تجربه در زندگی اشاره دارد.
3. دستگیری از نیازمندان و بخشش نعمت‌ها: در بیت سوم، شاعر از معشوق (یا فردی صاحب قدرت) می‌خواهد که به مستمندان کمک کند و اگر شرابی دارد، آن را برای نیازمندان ببخشد. این بیت به اهمیت بخشش و یاری‌رسانی به دیگران اشاره دارد.
4. دوری معشوق از عاشقان و جایگاه بلند او: در بیت چهارم، شاعر گله می‌کند که معشوق چنان در جایگاهی بلند قرار دارد که خود را در آینه‌ی خورشید و ماه می‌بیند و حاضر به دیدار عاشقان نیست. این بیت نشان‌دهنده‌ی فاصله‌ی میان معشوق و عاشق است.
5. دوری از بدگویی و کینه‌توزی نسبت به دیگران: در بیت پنجم، حافظ به شیخ هشدار می‌دهد که از بدگویی درباره‌ی رندان پرهیز کند، زیرا خود او نیز مدعی محبت خداوند است و کینه‌ورزی با بندگان خدا در تضاد با این ادعاست. این بیت نقدی بر ریاکاری و تعصب‌گرایی دارد.
6. تأثیر آه عاشق و قدرت خلوص نیت: در بیت ششم، شاعر هشدار می‌دهد که از آه سوزان و نفرین عاشق نباید غافل بود. او به مخاطب یادآوری می‌کند که با وجود لباس زهد و پارسایی، از عواقب بی‌رحمی نسبت به عاشقان در امان نخواهد بود.
7. برتری شعر حافظ بر هر سخن دیگر: در بیت پایانی، حافظ با افتخار اعلام می‌کند که هیچ سخنی را دلنشین‌تر از اشعار خود نیافته است و برای تأکید بر این ادعا، سوگند به قرآن موجود در سینه‌ی خود یاد می‌کند. این بیت نشان‌دهنده‌ی جایگاه رفیع شعر و کلام حافظ است.
📌 نتیجه فال:
🔸 کینه و دشمنی را کنار بگذارید و به دوستی‌های قدیمی ارزش دهید.
🔸 به نصیحت و سخنان خردمندان توجه کنید، چراکه از هر دارایی ارزشمندتر است.
🔸 اگر نعمتی در اختیار دارید، آن را با نیازمندان و دوستان خود تقسیم کنید.
🔸 جایگاه والای برخی افراد نباید باعث شود که از دیگران غافل شوند.
🔸 ریاکاری و بدگویی درباره‌ی دیگران، به‌ویژه افراد عاشق و صادق، ناپسند است.
🔸 نفرین و آه یک دل شکسته می‌تواند اثرات سنگینی داشته باشد، مراقب باشید.
🔸 کلام و ادبیات ارزش بسیاری دارد، از آن برای ابراز حقیقت و زیبایی استفاده کنید.
🎯 توصیه:
از دشمنی‌های بی‌دلیل پرهیز کنید و به روابط ارزشمند خود اهمیت دهید. برای درک بهتر زندگی، از تجربیات بزرگان و خردمندان بهره بگیرید. مهربانی و بخشش را فراموش نکنید، چراکه تأثیرات مثبت آن هم به شما و هم به دیگران بازمی‌گردد.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطه‌ی کلیدی تعبیر فال است
ای که در کوی خرابات مقامی داری
جم وقت خودی ار دست به جامی داری
ای که با زلف و رخِ یار گذاری شب و روز
فرصتت باد که خوش صبحی و شامی داری
ای صبا سوختگان بر سر ره منتظرند
گر از آن یار سفرکرده پیامی داری
این فال نشان از خوش‌اقبالی، بهره‌مندی از لذات زندگی و چشم‌انتظاری برای خبری خوش دارد. همچنین توصیه‌ای است به استفاده از لحظات ناب زندگی و امید به دریافت پیامی از محبوب.
پیام شاهد فال:
- بهره‌گیری از لحظات: اگر در موقعیت خوبی هستی، از آن نهایت استفاده را ببر.
- قدردانی از عشق و همراهی: بودن در کنار یار نعمتی است که باید آن را گرامی داشت.
- انتظار و امید: خبر خوشی در راه است، چشم‌انتظار آن باش.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال به تو مژده می‌دهد که فرصت‌های زیبایی در اختیار داری. اگر به دنبال پیامی از محبوب یا خبری مهم هستی، صبوری کن که به‌زودی می‌رسد.
نکات تفسیر غزل 438 حافظ
وزن غزل:مفاعیلن مفاعیلن فعولن
بحر غزل:هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری
