1
2
3
4
5
6
7
8
9
صبا تو نکهت آن زلف مشکبو داری
دلم که گوهر اسرار حسن و عشق در اوست
در آن شمایل مطبوع هیچ نتوان گفت
نوای بلبلت ای گل کجا پسند افتد
به جرعه تو سرم مست گشت نوشت باد
به سرکشی خود ای سرو جویبار مناز
دم از ممالک خوبی چو آفتاب زدن
قبای حسن فروشی تو را برازد و بس
ز کنج صومعه حافظ مجوی گوهر عشق
به یادگار بمانی که بوی او داری
توان به دست تو دادن گرش نکو داری
جز این قدر که رقیبان تندخو داری
که گوش و هوش به مرغان هرزه گو داری
خود از کدام خم است این که در سبو داری
که گر به او رسی از شرم سر فرو داری
ترا رسد که غلامان ماهرو داری
که همچو گل همه آیین رنگ و بو داری
قدم برون نه اگر میل جست و جو داری
1
صبا تو نکهت آن زلف مشکبو داری
به یادگار بمانی که بوی او داری
2
دلم که گوهر اسرار حسن و عشق در اوست
توان به دست تو دادن گرش نکو داری
3
در آن شمایل مطبوع هیچ نتوان گفت
جز این قدر که رقیبان تندخو داری
4
نوای بلبلت ای گل کجا پسند افتد
که گوش و هوش به مرغان هرزه گو داری
5
به جرعه تو سرم مست گشت نوشت باد
خود از کدام خم است این که در سبو داری
6
به سرکشی خود ای سرو جویبار مناز
که گر به او رسی از شرم سر فرو داری
7
دم از ممالک خوبی چو آفتاب زدن
ترا رسد که غلامان ماهرو داری
8
قبای حسن فروشی تو را برازد و بس
که همچو گل همه آیین رنگ و بو داری
9
ز کنج صومعه حافظ مجوی گوهر عشق
قدم برون نه اگر میل جست و جو داری
1. پیام‌آور عشق و خاطرات یار: در بیت نخست، حافظ به باد صبا خطاب می‌کند که تو رایحه‌ی زلف معشوق را همراه داری و می‌توانی یادگار او باشی. این بیت استعاره‌ای از یادها و خاطرات شیرین عشق است که حتی در غیاب معشوق نیز باقی می‌مانند.
2. ارزشمندی دل و لزوم حفاظت از آن: در بیت دوم، شاعر می‌گوید که دل او گوهر گران‌بهایی از عشق و زیبایی را در خود دارد و تنها در صورتی می‌توان آن را به کسی سپرد که از آن به‌خوبی مراقبت کند. این بیت به اهمیت امانت‌داری در عشق اشاره دارد.
3. زیبایی مطلق و حسادت رقیبان: در بیت سوم، شاعر تأکید می‌کند که توصیف چهره‌ی معشوق کار دشواری است، تنها می‌توان گفت که دشمنان حسود و سخت‌گیری دارد. این بیت به این نکته اشاره دارد که زیبایی و کمال همیشه با حسادت و مخالفت همراه است.
4. ناهماهنگی میان زیبایی و شنوندگان نالایق: در بیت چهارم، شاعر می‌گوید که آواز بلبل (نماد عشق و زیبایی) برای پرندگان هرزه‌گو بی‌ارزش است. این استعاره به این معناست که برخی افراد ظرفیت درک زیبایی و ارزش‌های والا را ندارند.
5. مستی عشق و شگفتی از آن: در بیت پنجم، حافظ از تأثیر شرابی که سر او را مست کرده شگفت‌زده است و می‌پرسد که این شراب از کدام خم آمده است. این بیت اشاره‌ای به شگفتی و سرمستی ناشی از عشق دارد که گاه منشأ آن را نمی‌توان درک کرد.
6. تکبر معشوق و فروتنی در برابر عشق: در بیت ششم، شاعر به معشوق هشدار می‌دهد که به سرکشی و غرور خود نبالد، چراکه در لحظه‌ی وصال، او نیز از شرم سر فرود خواهد آورد. این بیت به فروتنی در برابر عشق حقیقی اشاره دارد.
7. قدرت زیبایی و جذابیت معشوق: در بیت هفتم، حافظ می‌گوید که تو مانند آفتاب هستی و می‌توانی از مملکت زیبایی و عشق سخن بگویی، چراکه در کنار خود بندگان زیبارویی داری. این بیت به شکوه و اقتدار معشوق اشاره دارد.
8. یگانگی معشوق در حسن و زیبایی: در بیت هشتم، شاعر تأکید می‌کند که تنها معشوق سزاوار آن است که زیبایی خود را به نمایش بگذارد، زیرا همچون گل، نماد رنگ و عطر و لطافت است. این بیت بر منحصر‌به‌فرد بودن معشوق تأکید دارد.
9. ترک زهد و تلاش برای یافتن عشق: در بیت پایانی، حافظ می‌گوید که در کنج صومعه (زهد و انزوا) نمی‌توان گوهر عشق را یافت، بلکه باید قدم در راه جست‌وجو گذاشت. این بیت توصیه‌ای است به ترک عزلت و تلاش برای یافتن عشق حقیقی و حقیقت زندگی.
📌 نتیجه فال:
🔸 خاطرات و نشانه‌های عشق همیشه باقی می‌مانند، حتی اگر معشوق در کنار شما نباشد.
🔸 عشق گوهری ارزشمند است و باید آن را به کسی سپرد که قدرش را بداند.
🔸 زیبایی و کمال همواره با حسادت و دشمنی همراه است.
🔸 برخی افراد شایستگی درک زیبایی و حقیقت را ندارند، پس نباید برای همه دل سوزاند.
🔸 عشق و جذابیت معشوق چنان است که حتی خود او نیز در برابر آن شرمنده خواهد شد.
🔸 برای یافتن حقیقت و عشق، باید از انزوا خارج شد و به جست‌وجوی آن پرداخت.
🎯 توصیه:
عشق ارزشمند است، اما باید مراقب بود که آن را در اختیار فردی شایسته قرار داد. همچنین، برای دستیابی به حقیقت و زیبایی‌های زندگی، باید از انزوا خارج شد و فعالانه در جست‌وجوی آن بود. حسادت دیگران را نادیده بگیرید و بر مسیر خود تمرکز کنید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطه‌ی کلیدی تعبیر فال است
بتا با ما مَوَرز این کینه‌داری
که حق صحبت دیرینه داری
نصیحت گوش کن کاین در بسی به
از آن گوهر که در گنجینه داری
به فریاد خمار مفلسان رس
خدا را گر میِ دوشینه داری
این فال نشان از گلایه‌ای عاشقانه و یادآوری دوستی دیرینه دارد. همچنین، دعوتی است به مهرورزی و بخشش، همراه با اشاره‌ای به ارزش نصیحت و لذت از لحظات زندگی.
پیام شاهد فال:
- گذشت و مهربانی: کینه را کنار بگذار، چرا که دوستی ارزشمندتر از کدورت است.
- ارزش نصیحت: پند را بپذیر، چرا که گاه از گنج‌های دنیا باارزش‌تر است.
- دستگیری از نیازمندان: اگر نعمتی در دست داری، آن را از مستحقان دریغ نکن.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال به تو توصیه می‌کند که مهربان باشی، نصایح خیراندیشان را بشنوی و از نعمت‌هایی که در اختیار داری برای یاری دیگران بهره ببری.
نکات تفسیر غزل 437 حافظ
وزن غزل:مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
بحر غزل:مجتث مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری
