1
2
3
4
5
6
7
8
9
یا رب سببی ساز که یارم به سلامت
خاکِ رهِ آن یارِ سفر کرده بیارید
فریاد که از شش جهتم راه ببستند
امروز که در دست توام مرحمتی کن
ای آنکه به تقریر و بیان دم زنی از عشق
درویش مکن ناله ز شمشیرِ اَحِبّا
در خرقه زن آتش که خم ابروی ساقی
حاشا که من از جور و جفای تو بنالم
کوته نکند بحث سرِ زلف تو حافظ
بازآید و بِرهانَدَم از بندِ مَلامت
تا چشم جهان بین کُنَمَش جایِ اقامت
آن خال و خط و زلف و رخ و عارض و قامت
فردا که شدم خاک چه سود اشک ندامت
ما با تو نداریم سخن، خیر و سلامت
کاین طایفه از کشته ستانند غرامت
بر می شکند گوشه محراب امامت
بیداد لطيفان همه لطف است و کرامت
پیوسته شد این سلسله تا روزِ قیامت
1
یا رب سببی ساز که یارم به سلامت
بازآید و بِرهانَدَم از بندِ مَلامت
2
خاکِ رهِ آن یارِ سفر کرده بیارید
تا چشم جهان بین کُنَمَش جایِ اقامت
3
فریاد که از شش جهتم راه ببستند
آن خال و خط و زلف و رخ و عارض و قامت
4
امروز که در دست توام مرحمتی کن
فردا که شدم خاک چه سود اشک ندامت
5
ای آنکه به تقریر و بیان دم زنی از عشق
ما با تو نداریم سخن، خیر و سلامت
6
درویش مکن ناله ز شمشیرِ اَحِبّا
کاین طایفه از کشته ستانند غرامت
7
در خرقه زن آتش که خم ابروی ساقی
بر می شکند گوشه محراب امامت
8
حاشا که من از جور و جفای تو بنالم
بیداد لطيفان همه لطف است و کرامت
9
کوته نکند بحث سرِ زلف تو حافظ
پیوسته شد این سلسله تا روزِ قیامت
۱. دعا برای بازگشت یار: حافظ از خداوند میخواهد که اسبابی فراهم شود تا معشوقش سالم بازگردد و او را از سرزنش دیگران نجات دهد.
۲. ارزش خاک قدم یار: شاعر چنان دلبسته معشوق است که حتی خاک قدمهای او را نیز میخواهد و آن را شایسته نگهداری در چشمانش میداند.
۳. گرفتار عشق و زیبایی معشوق: حافظ میگوید که از هر سو محاصره شده و زیباییهای معشوق (خال، خط، زلف، رخ، عارض و قامت) او را در بند کشیدهاند.
۴. اهمیت محبت در زمان حیات: او از یار درخواست محبت میکند و هشدار میدهد که پس از مرگ، اشک و پشیمانی سودی نخواهد داشت.
۵. عشق واقعی را نمیتوان با حرف بیان کرد: حافظ معتقد است که برخی فقط از عشق سخن میگویند، اما حال واقعی عاشقان را درک نمیکنند.
۶. سختیهای عشق را بپذیر: او میگوید که اگر در راه عشق زخمی شوی، نباید شکایت کنی، زیرا عاشقان واقعی این سختیها را جزئی از معامله عشق میدانند.
۷. رهایی از قیود ظاهری: حافظ توصیه میکند که وابستگیهای ظاهری را کنار بگذاریم، زیرا عشق واقعی میتواند حتی ارزشهای مقدس را به چالش بکشد.
۸. شکایت از ظلم معشوق؟ هرگز! او تأکید دارد که هرچند معشوق جفا کند، عاشق نباید گله کند، زیرا حتی بیرحمی معشوق نیز لطف محسوب میشود.
۹. عشق بیپایان است: حافظ میگوید که حتی تا قیامت هم نمیتواند از صحبت درباره زیبایی زلف معشوق دست بکشد.
📌 نتیجه فال:
🔹 دلتنگی شدید برای کسی که از شما دور شده است.
🔹 امید به بازگشت فردی که برایتان عزیز است.
🔹 عشق عمیق و بیپایان که حتی با سختیها و جفاها ادامه دارد.
🔹 پذیرش سختیهای عشق و دوری، بدون شکایت و گلایه.
🔹 تأکید بر استفاده از فرصتهای زندگی، زیرا پس از مرگ پشیمانی سودی ندارد.
🎯 توصیه:
🔸 اگر منتظر بازگشت کسی هستید، امید خود را از دست ندهید.
🔸 قدر لحظات و فرصتهای حال را بدانید.
🔸 از سختیهای عشق نترسید، زیرا بخشی از مسیر آن است.
🔸 اگر کسی با شما ناملایمتی کرد، بیش از حد گلایه نکنید.
🔸 عشق واقعی را باید با دل تجربه کرد، نه با سخنان ظاهری.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
ای هدهد صبا به سبا میفرستمت
بنگر که از کجا به کجا میفرستمت
حيف است طایری چو تو در خاکدان غم
زینجا به آسمان وفا میفرستمت
در راه عشق مرحلهٔ قُرب و بُعد نیست
میبینمت عیان و دعا میفرستمت
در این ابیات، شاعر با لحنی عاشقانه و لطیف، پیام خود را از طریق “هدهد صبا” به سرزمین سبا میفرستد. او از ارزشی که این پیامرسان دارد، سخن میگوید و بیان میکند که شایسته نیست پرندهای چون او در محیطی غمانگیز بماند، بلکه باید به آسمان وفاداری پرواز کند. در نهایت، شاعر تأکید میکند که در مسیر عشق، مفاهیمی چون دوری و نزدیکی وجود ندارند، زیرا معشوق را بهوضوح درک کرده و برای او دعا میفرستد.
بیت اول: شاعر با استعاره از “هدهد صبا” بهعنوان پیامرسان، تأکید میکند که این پیام را از مکانی نامناسب به جایی ارزشمند میفرستد، که نشاندهنده اهمیت این مأموریت است.
بیت دوم: او پرنده (یا شاید خود را) شایسته محیط غم و اندوه نمیداند و آن را به “آسمان وفا” میفرستد، که اشارهای به تعالی و رسیدن به جایگاهی بالاتر در عشق و معنویت دارد.
بیت سوم: شاعر نشان میدهد که عشق واقعی هیچ حد و مرزی ندارد و مسافتهای فیزیکی در برابر آن بیاهمیت هستند. او معشوق را با تمام وجود احساس میکند و در عین حضور و نزدیکی، برای او دعا میفرستد.
پیام شاهد فال:
- شما در حال انتقال پیامی مهم یا انجام مأموریتی باارزش هستید.
- احساس میکنید که جایگاه کنونیتان برازنده شما نیست و به دنبال پیشرفت و تعالی هستید.
- در عشق و ارتباطات، نزدیکی واقعی از طریق دل و روح حاصل میشود، نه صرفاً از طریق حضور فیزیکی.
🔮 نتیجه شاهد فال: اگر در انتظار پیامی یا نتیجهای از جانب کسی هستید، این فال نوید میدهد که پیام شما به مقصد خواهد رسید. همچنین، شما در مسیری قرار گرفتهاید که به رشد و تعالی منتهی میشود. مهم است که ایمان داشته باشید که عشق و وفاداری، شما را به مقصود خواهد رساند.
نکات تفسیر غزل 90 حافظ
وزن غزل: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
بحر غزل:هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره ۸۹ حافظ :
چه لطف بود که ناگاه رشحه قلمت
غزل شماره ۹۱ حافظ :
ای هدهد صبا به سبا میفرستمت