1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
ای هدهد صبا به سبا میفرستمت
حيف است طایری چو تو در خاکدان غم
در راه عشق مرحلهٔ قُرب و بُعد نیست
هر صبح و شام قافلهای از دعای خیر
تا لشکر غمت نکند مُلکِ دل خراب
ساقی بیا که هاتف غیبم به مژده گفت
ای غایب از نظر که شدی همنشین دل
در روی خود تَفَرُّجِ صُنع خدای کن
تا مطربان ز شوقِ مَنَت آگهی دهند
حافظ، سرودِ مجلس ما ذکرِ خیرِ توست
بنگر که از کجا به کجا میفرستمت
زینجا به آسمان وفا میفرستمت
میبینمت عیان و دعا میفرستمت
در صحبت شمال و صبا میفرستمت
جان عزیز خود به نوا میفرستمت
با درد صبر کن که دوا میفرستمت
می گویمت دعا و ثنا میفرستمت
کآیینهٔ خداینما میفرستمت
قول و غزل به ساز و نوا میفرستمت
تعجیل کن که اسب و قبا میفرستمت
1
ای هدهد صبا به سبا میفرستمت
بنگر که از کجا به کجا میفرستمت
2
حيف است طایری چو تو در خاکدان غم
زینجا به آسمان وفا میفرستمت
3
در راه عشق مرحلهٔ قُرب و بُعد نیست
میبینمت عیان و دعا میفرستمت
4
هر صبح و شام قافلهای از دعای خیر
در صحبت شمال و صبا میفرستمت
5
تا لشکر غمت نکند مُلکِ دل خراب
جان عزیز خود به نوا میفرستمت
6
ساقی بیا که هاتف غیبم به مژده گفت
با درد صبر کن که دوا میفرستمت
7
ای غایب از نظر که شدی همنشین دل
می گویمت دعا و ثنا میفرستمت
8
در روی خود تَفَرُّجِ صُنع خدای کن
کآیینهٔ خداینما میفرستمت
9
تا مطربان ز شوقِ مَنَت آگهی دهند
قول و غزل به ساز و نوا میفرستمت
10
حافظ، سرودِ مجلس ما ذکرِ خیرِ توست
تعجیل کن که اسب و قبا میفرستمت
۱. پیامرسانی به محبوب: حافظ از هدهد صبا میخواهد که پیامی به سرزمین سبا ببرد و توجه دارد که این مأموریت مهم از کجا به کجا فرستاده میشود.
۲. پرواز از غم به وفاداری: او برای هدهد، که نماد عاشقان دردمند است، آرزو میکند که از خاکدان غم به آسمان وفا صعود کند.
۳. نزدیکی روحی در عشق: حافظ تأکید میکند که در مسیر عشق، فاصلهای وجود ندارد؛ او معشوق را بهوضوح میبیند و برایش دعا میکند.
۴. دعای خیر برای معشوق: او هر صبح و شام، کاروانی از دعاهای خیر را همراه باد صبا به سمت معشوق میفرستد.
۵. مقابله با لشکر غم: حافظ میترسد که غم، ملک دلش را ویران کند، بنابراین جان عزیزش را به نوای محبت معشوق میسپارد.
۶. مژده صبر و درمان: هاتف غیبی به او بشارت داده که با صبر، درمانی خواهد یافت. این نوید به معنای پایان سختیها و رسیدن به مراد است.
۷. معشوق، غایب اما حاضر در دل: او معشوقی را که از نظر غایب است، همنشین دل خود میداند و برایش دعا و ثنا میفرستد.
۸. تجلی الهی در زیبایی معشوق: حافظ از معشوق میخواهد که در آینه خود بنگرد، زیرا چهرهاش نشاندهنده قدرت و زیبایی الهی است.
۹. الهام برای اهل موسیقی: او قول و غزلهایش را برای نوازندگان و مطربان میفرستد تا از عشقش الهام بگیرند و شوق او را در ساز و نوا بازتاب دهند.
۱۰. انتظار دیدار یار: در پایان، حافظ از معشوق میخواهد که تعجیل کند و وعده دیدار را هرچه زودتر محقق سازد.
📌 نتیجه فال:
🔹 در مسیر عشق، دوری و نزدیکی معنای ظاهری ندارد؛ اگرچه معشوق از نظر دور است، اما در دل حضور دارد.
🔹 غم و اندوهی در دل دارید، اما نوید صبر و درمان برای شما در راه است.
🔹 کسی برای شما دعاهای خیر میفرستد یا شما برای کسی دعا میکنید.
🔹 اگر در انتظار خبری هستید، صبور باشید؛ بهزودی به مقصود خود میرسید.
🎯 توصیه:
🔸 از سختیهای راه عشق نترسید، زیرا صبر پاداش بزرگی خواهد داشت.
🔸 زیباییهای الهی را در زندگی و اطراف خود ببینید و قدر آنها را بدانید.
🔸 اگر در انتظار کسی هستید، ناامید نشوید؛ او نیز در دل به شما فکر میکند.
🔸 با دعا و نیایش، مسیر رسیدن به هدف را هموار کنید.
🔸 هنر و موسیقی میتواند تسکیندهنده دل شما باشد، از آن بهره ببرید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
ای غایب از نظر به خدا میسپارمت
جانم بسوختی و ز جان دوست دارمت
تا دامن کفن نکشم زیرِ پایِ خاک
باور مکن که دست از دامن بدارمت
محراب ابرویت بنما تا سحر گهی
دست دعا برآرم و در گردن آرمت
در این ابیات، شاعر با لحنی عاشقانه و پر احساس از فراق معشوق سخن میگوید. او معشوق غایب را به خدا میسپارد و با وجود درد و رنجی که از دوری او میکشد، همچنان عشقش را خالصانه ابراز میکند. شاعر تأکید دارد که این دلبستگی تا لحظه مرگ ادامه خواهد داشت و هرگز از این عشق دست نخواهد کشید. در بیت سوم، او با زبان دعا و نیایش از معشوق میخواهد که خود را نمایان کند تا بتواند شبهنگام دست دعا به آسمان بلند کند و آرزوی وصال کند.
بیت اول: شاعر غیبت معشوق را میپذیرد و او را به خدا میسپارد، اما همچنان عشق و دلبستگی عمیق خود را نشان میدهد.
بیت دوم: تأکید شاعر بر این است که حتی مرگ نیز قادر به جدا کردن او از معشوق نخواهد بود و تا لحظه آخر این عشق در دل او باقی میماند.
بیت سوم: معشوق همچون قبلهای برای شاعر است و او آرزومند است که بتواند در برابر جمال او نیایش کند.
پیام شاهد فال:
- شما دچار دلتنگی و فراق از فردی یا هدفی ارزشمند هستید، اما این جدایی پایان محبت و دلبستگی نیست.
- ایمان و اعتقاد به سرنوشت و حکمت الهی در این مسیر برایتان آرامشبخش خواهد بود.
- عشق و وفاداری شما عمیق و حقیقی است و حتی زمان و فاصله قادر به کمرنگ کردن آن نیستند.
🔮 نتیجه شاهد فال: اگر در انتظار بازگشت کسی یا چیزی هستید، این فال نشان میدهد که امیدتان را از دست ندهید. هرچند دوری سخت است، اما عشق واقعی پایدار خواهد ماند. دعا و نیایش میتواند مسیر شما را هموار کند و به آرامش درونی برساند.
نکات تفسیر غزل 91 حافظ
وزن غزل:مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
بحر غزل: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره ۹۰ حافظ :
یا رب سببی ساز که یارم به سلامت
غزل شماره ۹۲ حافظ :
ای غایب از نظر به خدا میسپارمت