1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
در نظربازیِ ما بی‌خبران حیرانند
عاقلان نقطهٔ پرگارِ وجودند ولی
عهد ما با لبِ شیرین‌دهنان بست خدا
مُفلِسانیم و هوایِ مِی و مُطرب داریم
لافِ عشق و گِلِه از یار زَهی لافِ دروغ
جلوه‌گاهِ رخِ او دیدهٔ من تنها نیست
وصلِ خورشید به شب پَرِّهٔ اَعْمی نرسد
مگرم چشمِ سیاهِ تو بیاموزد کار
گر شوند آگه از اندیشهٔ ما مُغبَچِگان
گر به نُزهَتگَهِ ارواح بَرَد بویِ تو باد
زاهد ار رندیِ حافظ نکند فهم چه شد؟
من چُنینم که نمودم دگر ایشان دانند
عشق داند که در این دایره سرگردانند
ما همه بنده و این قوم خداوندانند
آه اگر خرقهٔ پشمین به گرو نَسْتانند
عشقبازانِ چُنین، مستحقِ هجرانند
ماه و خورشید همین آینه می‌گردانند
که درین آینه صاحب‌نظران حیرانند
ور نه مستوری و مستی همه کس نَتْوانند
بعد از این خرقهٔ صوفی به گرو نَسْتانند
عقل و جان گوهرِ هستی به نثار افشانند
دیو بُگْریزَد از آن قوم که قرآن خوانند
1
در نظربازیِ ما بی‌خبران حیرانند
من چُنینم که نمودم دگر ایشان دانند
2
عاقلان نقطهٔ پرگارِ وجودند ولی
عشق داند که در این دایره سرگردانند
3
عهد ما با لبِ شیرین‌دهنان بست خدا
ما همه بنده و این قوم خداوندانند
4
مُفلِسانیم و هوایِ مِی و مُطرب داریم
آه اگر خرقهٔ پشمین به گرو نَسْتانند
5
لافِ عشق و گِلِه از یار زَهی لافِ دروغ
عشقبازانِ چُنین، مستحقِ هجرانند
6
جلوه‌گاهِ رخِ او دیدهٔ من تنها نیست
ماه و خورشید همین آینه می‌گردانند
7
وصلِ خورشید به شب پَرِّهٔ اَعْمی نرسد
که درین آینه صاحب‌نظران حیرانند
8
مگرم چشمِ سیاهِ تو بیاموزد کار
ور نه مستوری و مستی همه کس نَتْوانند
9
گر شوند آگه از اندیشهٔ ما مُغبَچِگان
بعد از این خرقهٔ صوفی به گرو نَسْتانند
10
گر به نُزهَتگَهِ ارواح بَرَد بویِ تو باد
عقل و جان گوهرِ هستی به نثار افشانند
11
زاهد ار رندیِ حافظ نکند فهم چه شد؟
دیو بُگْریزَد از آن قوم که قرآن خوانند
1. نظربازی و حیرت بی‌خبران: در بیت اول، شاعر اشاره می‌کند که ناآگاهان از رمز و راز عشق حیران و سرگردان‌اند، در حالی که او همان‌گونه است که خود را نشان داده است و دیگران هرچه می‌خواهند می‌توانند برداشت کنند. این نشانه‌ای از صداقت عاشق در مسیر عشق است.
2. عقل و سرگردانی در عشق: در بیت دوم، شاعر عاقلان را به نقطه‌ای در پرگار هستی تشبیه می‌کند که ثابت‌اند، اما تنها عشق می‌داند که در این دایره، عاشقان همواره سرگردان‌اند. این نشانه‌ای از بی‌قراری عشق در برابر ثبات عقل است.
3. عهد با معشوق: در بیت سوم، شاعر بیان می‌کند که پیمان عشق با لب شیرین معشوق ازلی بسته شده و ما بنده‌ایم، در حالی که این قوم شیرین‌دهنان، خداوندان این مسیرند. این نشانه‌ای از تسلیم عاشق در برابر زیبایی محبوب است.
4. دل‌باختگی و فقر: در بیت چهارم، شاعر خود را مفلس معرفی می‌کند، اما با این حال هوای باده و نغمه دارد. او نگران است که مبادا حتی خرقه‌ی پشمینش را نیز به گرو ببرند. این نشانه‌ای از بی‌اعتنایی عاشق به مادیات و دلبستگی به لذت‌های روحانی است.
5. راستی در عشق: در بیت پنجم، شاعر می‌گوید که کسی که لاف عشق می‌زند اما از یار گلایه دارد، در حقیقت دروغ می‌گوید. عاشقان واقعی، اگر چنین باشند، مستحق دوری و هجران‌اند. این نشانه‌ای از اهمیت صداقت و تحمل در عشق است.
6. زیبایی معشوق: در بیت ششم، شاعر می‌گوید که جلوه‌ی زیبایی معشوق تنها در چشم او نیست، بلکه خورشید و ماه نیز آینه‌ی انعکاس آن‌اند. این نشانه‌ای از عظمت و جهانی بودن زیبایی یار است.
7. دست‌نیافتنی بودن وصال: در بیت هفتم، شاعر وصال یار را به خورشید تشبیه می‌کند که فرد نابینا به آن دسترسی ندارد، حتی اهل نظر نیز در برابر آن متحیرند. این نشانه‌ای از دشواری و پیچیدگی وصال معشوق است.
8. چشم معشوق و آموزش عاشق: در بیت هشتم، شاعر می‌گوید که اگر چشم معشوق به او طریقه‌ی درست زیستن را نیاموزد، مستوری و مستی هر دو برای همه ممکن نخواهد بود. این نشانه‌ای از نقش راهنمایی یار در مسیر عشق است.
9. آگاهی از اسرار عاشق: در بیت نهم، شاعر بیان می‌کند که اگر محبوبان از اندیشه‌های او آگاه شوند، دیگر هیچ نشانی از زهد و تصوف باقی نخواهد ماند. این نشانه‌ای از ناسازگاری عشق و ریای زاهدانه است.
10. عشق و فنا: در بیت دهم، شاعر اشاره می‌کند که اگر باد، بوی معشوق را به سرزمین ارواح ببرد، عقل و جان گوهر هستی خود را در پیش آن فدا خواهند کرد. این نشانه‌ای از قدرت عشق و فانی شدن در برابر محبوب است.
11. عدم درک زاهدان: در بیت آخر، شاعر می‌گوید که اگر زاهدان رندی حافظ را درک نکنند، مهم نیست، زیرا شیاطین از کسانی که قرآن می‌خوانند، گریزان‌اند. این نشانه‌ای از کنایه به زاهدان ریاکار و تفوق عشق و معرفت بر زهد ظاهری است.
📌 نتیجه فال:
🔹 در مسیر عشق، بی‌خبران از حال شما حیران‌اند.
🔹 عشق شما را در دایره‌ی سرگردانی قرار داده است.
🔹 معشوقتان جایگاه والایی در زندگی شما دارد.
🔹 ممکن است در مسیر عشق سختی‌هایی را تجربه کنید.
🔹 صداقت و پذیرش سختی‌ها در عشق بسیار مهم است.
🔹 زیبایی و جذابیت معشوق بر همه آشکار است.
🔹 وصال ممکن است دشوار باشد، اما امید را از دست ندهید.
🔹 مراقب باشید که عشق شما را از خودتان غافل نکند.
🎯 توصیه:
در مسیر عشق، صبور و پایدار باشید. گله و شکایت از معشوق راه به جایی نمی‌برد. از فریب ظواهر پرهیز کنید و در راه عشق، صداقت را حفظ کنید. زیبایی معشوق فراتر از تصور است، اما رسیدن به وصال آسان نیست. مراقب باشید که عشق شما را از راه راست منحرف نکند و همواره در مسیر حقیقت بمانید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطه‌ی کلیدی تعبیر فال است
سَمَن‌بویان غبارِ غم چو بنشینند، بنشانند
پری‌رویان قرار دل چو بستیزند، بستانند
به فِتراکِ جفا دلها چو بربندند، بربندند
ز زلفِ عَنبرین جانها چو بگشایند، بفشانند
ز چشمم لَعْلِ رُمّانی چو می‌خندند، می‌بارند
ز رویم رازِ پنهانی چو می‌بینند، می‌خوانند
در این ابیات، شاعر به تأثیر حضور معشوق بر دل عاشقان اشاره می‌کند. در بیت اول، می‌گوید که سمن‌بویان (معشوقان زیبارو) اگر غبار غم را از دلی پاک کنند، آن غم از بین می‌رود، و اگر با کسی دشمنی کنند، آرامش را از دل او می‌گیرند. در بیت دوم، اشاره دارد که معشوقان اگر دلها را به دام جفای خود ببندند، دیگر راه گریزی نیست، و اگر زلفان خوش‌بوی خود را بگشایند، دل‌های عاشقان را به شور و شوق درمی‌آورند. در بیت سوم، می‌گوید که چشمان عاشق هنگام خندیدن معشوق، همچون لعل اناری اشک می‌بارند، و راز دل عاشق را می‌توان از چهره‌ی او خواند.
پیام شاهد فال:
- عشق تأثیر عمیقی بر احساسات و حالات روحی شما دارد.
- ممکن است دلبسته‌ی فردی باشید که حضورش شما را شاد می‌کند و دوری‌اش شما را غمگین.
- گاهی احساسات شما قابل پنهان کردن نیستند و دیگران می‌توانند حال درونی‌تان را از چهره‌تان بخوانند.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال نشان می‌دهد که احساسات شما وابسته به حضور فردی خاص است. باید مراقب باشید که در این دلبستگی، تعادل احساسی خود را از دست ندهید. عشق زیباست، اما نباید تمام آرامش شما را به خود وابسته کند.
نکات تفسیر غزل 188 حافظ
وزن غزل:فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
بحر غزل:رمل مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری
