1
2
3
4
5
6
7
مرا به رندی و عشق، آن فضول عیب کُنَد
کمالِ صدق محبت ببین، نه نقصِ گناه
ز عطرِ حورِ بهشت آن نَفَس برآید بوی
چنان بزد رَهِ اسلام غمزهٔ ساقی
کلیدِ گنجِ سعادت قبولِ اهلِ دل است
شبانِ وادیِ اِیمن گَهی رسد به مراد
ز دیده خون بِچکانَد فِسانهٔ حافظ
که اعتراض بر اسرارِ علمِ غیب کُنَد
که هر که بیهنر اُفتَد، نظر به عیب کُنَد
که خاکِ میکدهٔ ما عَبیر جِیب کُنَد
که اجتناب ز صهبا، مگر صُهیب کُنَد
مباد کس که درین نکته شَکُّ و رِیب کُنَد
که چند سال به جان، خدمتِ شُعیب کند
چو یادِ وقتِ زمانِ شَباب و شِیب کُنَد
1
مرا به رندی و عشق، آن فضول عیب کُنَد
که اعتراض بر اسرارِ علمِ غیب کُنَد
2
کمالِ صدق محبت ببین، نه نقصِ گناه
که هر که بیهنر اُفتَد، نظر به عیب کُنَد
3
ز عطرِ حورِ بهشت آن نَفَس برآید بوی
که خاکِ میکدهٔ ما عَبیر جِیب کُنَد
4
چنان بزد رَهِ اسلام غمزهٔ ساقی
که اجتناب ز صهبا، مگر صُهیب کُنَد
5
کلیدِ گنجِ سعادت قبولِ اهلِ دل است
مباد کس که درین نکته شَکُّ و رِیب کُنَد
6
شبانِ وادیِ اِیمن گَهی رسد به مراد
که چند سال به جان، خدمتِ شُعیب کند
7
ز دیده خون بِچکانَد فِسانهٔ حافظ
چو یادِ وقتِ زمانِ شَباب و شِیب کُنَد
1. اعتراض بر اسرار الهی: در بیت اول، شاعر گلایه دارد که او را به دلیل رندی و عشق نکوهش میکنند، درحالیکه خود بر رازهای غیب اعتراض دارند. این نشانهای از نادانی کسانی است که به جای درک حقیقت، قضاوت میکنند.
2. ارزش صدق در برابر نقص: در بیت دوم، شاعر توصیه میکند که به صداقت و محبت بنگر، نه به گناهان و کاستیها، زیرا افراد بیهنر، تنها به عیبجویی مشغول میشوند. این نشانهای از اهمیت عشق و صداقت در برابر قضاوت سطحی است.
3. برتری میخانه بر بهشت: بیت سوم بیان میکند که حتی بوی نفس کسی که از حوران بهشتی سخن میگوید، از خاک میکدهی ما نشأت میگیرد. این نشانهای از جایگاه والای عشق و رندی در برابر زهد خشک است.
4. جاذبهی ساقی و تسلیم ایمان: در بیت چهارم، شاعر به طنز میگوید که غمزهی ساقی چنان اثرگذار است که تنها کسی مانند “صُهیب” (صحابی پیامبر) شاید بتواند از بادهنوشی اجتناب کند. این نشانهای از قدرت عشق و جذابیت در برابر تقوا و پرهیز است.
5. کلید سعادت در همراهی با اهل دل: در بیت پنجم، شاعر میگوید که راه رسیدن به گنج سعادت، پذیرش و همراهی با اهل دل است و کسی نباید در این حقیقت شک کند. این نشانهای از ارزش دوستی و پیروی از عارفان و صاحبدلان است.
6. پاداش صبر و وفاداری: بیت ششم اشاره دارد که چوپان وادی ایمن (حضرت موسی) پس از سالها خدمت به شعیب، به مراد خود رسید. این نشانهای از اهمیت صبر و تلاش در راه حقیقت است.
7. حسرت بر گذشتهی جوانی: در بیت آخر، شاعر میگوید که داستان او به اندازهای تلخ است که با یادآوری دوران جوانی و پیری، اشک از دیده جاری میشود. این نشانهای از حسرت بر عمر از دسترفته و گذر بیرحم زمان است.
📌 نتیجه فال:
🔹 به جای قضاوت، به عمق حقیقت بنگرید.
🔹 صداقت و محبت، برتر از هر نقص و گناهی است.
🔹 جایگاه عشق و رندی را از زهد خشک بالاتر بدانید.
🔹 عشق چنان قدرتی دارد که حتی ایمان را به چالش میکشد.
🔹 برای سعادت، همراهی با اهل دل ضروری است.
🔹 صبر و تلاش، در نهایت به نتیجه خواهد رسید.
🔹 گذر عمر گریزناپذیر است، از لحظات زندگی بهره ببرید.
🎯 توصیه:
به جای توجه به قضاوتهای بیهوده، در پی درک حقیقت باشید. عشق و محبت را بر هر چیز دیگر ترجیح دهید و با اهل دل همراه شوید. برای رسیدن به مراد، صبوری کنید و از گذر زمان غافل نشوید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
طایرِ دولت اگر باز گذاری بِکُنَد
یار بازآید و با وصل قراری بِکُنَد
دیده را دَستگَهِ دُرّ و گهر گرچه نَمانْد
بخورَد خونی و تدبیرِ نثاری بکُند
دوش گفتم بکُند لعلِ لبش چارهٔ من
هاتفِ غیب ندا داد که آری بکُند
این ابیات بیانگر امید به بازگشت بخت و وصال یار است. در بیت اول، شاعر اشاره میکند که اگر پرندهی بخت بار دیگر به سوی او بازگردد، معشوق نیز بازخواهد گشت و وصالشان پایدار خواهد شد. در بیت دوم، با وجود سختیها و از دست رفتن اشکها (که به مروارید و گوهر تشبیه شده است)، هنوز امید دارد که راهی برای بخشش و نثار کردن باقی بماند. در بیت سوم، آرزو میکند که لب معشوق درمان دردهایش شود و در پاسخ، ندای غیبی به او امید میدهد که این اتفاق خواهد افتاد.
پیام شاهد فال:
- بخت و اقبال، پس از دورهای سختی، دوباره به سوی شما بازخواهد گشت.
- حتی اگر احساس کنید که همه چیز از دست رفته است، هنوز راههایی برای جبران و بهبود اوضاع وجود دارد.
- نشانههایی از امید و اجابت دعاهای شما در راه است، پس ایمان و صبوری خود را حفظ کنید.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال نوید بازگشت روزهای خوب و وصال را میدهد. اگر در انتظار تغییری مثبت هستید، صبوری کنید، چرا که نشانهها حکایت از بازگشت خوشبختی دارند. امید خود را از دست ندهید، زیرا سرنوشت در حال رقم زدن لحظات زیبایی برای شماست.
نکات تفسیر غزل 183 حافظ
وزن غزل:مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
بحر غزل:مجتث مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری