1
2
3
4
5
6
7
نقدِ صوفی نه همه صافیِ بیغَش باشد
صوفیِ ما که ز وِردِ سحری مست شدی
خوش بُوَد گر محکِ تجربه آید به میان
نازپروردِ تَنَعُّم نبَرَد راه به دوست
غمِ دنیی دَنی چند خوری؟ باده بخواه
خَطِّ ساقی گر از این گونه زند نقش بر آب
دلق و سجادهٔ حافظ ببَرَد بادهفروش
ای بسا خرقه که شایسته آتش باشد
شامگاهش نگران باش که سرخوش باشد
تا سیهروی شود هر که درو غَش باشد
عاشقی شیوهٔ رندانِ بلاکش باشد
حیف باشد دلِ دانا که مُشَوَّش باشد
ای بسا رُخ که به خونآبه مُنَقَّش باشد
گر شراب از کفِ آن ساقی مَهوَش باشد
1
نقدِ صوفی نه همه صافیِ بیغَش باشد
ای بسا خرقه که شایسته آتش باشد
2
صوفیِ ما که ز وِردِ سحری مست شدی
شامگاهش نگران باش که سرخوش باشد
3
خوش بُوَد گر محکِ تجربه آید به میان
تا سیهروی شود هر که درو غَش باشد
4
نازپروردِ تَنَعُّم نبَرَد راه به دوست
عاشقی شیوهٔ رندانِ بلاکش باشد
5
غمِ دنیی دَنی چند خوری؟ باده بخواه
حیف باشد دلِ دانا که مُشَوَّش باشد
6
خَطِّ ساقی گر از این گونه زند نقش بر آب
ای بسا رُخ که به خونآبه مُنَقَّش باشد
7
دلق و سجادهٔ حافظ ببَرَد بادهفروش
گر شراب از کفِ آن ساقی مَهوَش باشد
۱. انتقاد از زهد ریاکارانه: در بیت اول، حافظ میگوید که نقد صوفی همیشه پاک و بیغش نیست؛ بسیاری از کسانی که خرقهی زهد به تن دارند، در واقع لایق آتش (عذاب) هستند. این بیت به دورویی برخی زاهدان اشاره دارد که خود را پاک نشان میدهند اما در باطن آلودهاند.
۲. بیثباتی مدعیان زهد: در بیت دوم، شاعر به صوفیای اشاره میکند که بامدادان با ذکر و دعا مست شده، اما شب هنگام ممکن است در مستی دیگری غرق باشد. این بیت نشان میدهد که کسانی که ادعای زهد دارند، همیشه ثابتقدم نیستند و ممکن است رفتارشان متناقض باشد.
۳. آزمون حقیقت: بیت سوم تأکید دارد که بهترین راه برای تشخیص صداقت، محک زدن و آزمایش افراد است. هر کس که دروغگو و ریاکار باشد، در این آزمون رسوا خواهد شد.
۴. سختیهای راه عشق: در بیت چهارم، شاعر میگوید که کسانی که در رفاه و ناز و نعمت پرورش یافتهاند، راهی به دوست (معشوق حقیقی) ندارند. عاشقی، نیازمند تحمل سختیها و ریاضتهای معنوی است، که تنها رندان و آزادگان بلاکش آن را میشناسند.
۵. دلآرام گرفتن از غم دنیا: بیت پنجم توصیهای برای رهایی از غمهای دنیا دارد. شاعر میگوید که چرا باید برای دنیای پست ناراحت بود؟ بهتر است که باده (رمز شادی و آگاهی) نوشید و دل را مشوش نکرد. این اشارهای به سبک زندگی مبتنی بر رهایی و دلآسودگی دارد.
۶. ناپایداری دنیا: در بیت ششم، شاعر تصویری زیبا از ناپایداری دنیا ارائه میدهد. او میگوید که خط ساقی چنان نقش بر آب است که هر لحظه میتواند از بین برود. این نشانهای از گذرا بودن زیباییها و لذتهای دنیوی است.
۷. اولویت عشق بر زهد ظاهری: در بیت پایانی، حافظ میگوید که اگر شراب از دست ساقی زیبارو باشد، او حتی خرقه و سجادهی خود را نیز خواهد فروخت. این بیت نشان میدهد که عشق و لذت معنوی بر زهد خشک و ریاکارانه ارجحیت دارد.
📌 نتیجه فال:
🔹 مراقب دورویی و ریا باشید. بسیاری از کسانی که ظاهراً زاهد و پاکدامن هستند، در حقیقت شایستهی اعتماد نیستند.
🔹 ثبات در رفتار مهم است. کسانی که در روز یک مسیر و در شب مسیر دیگری را دنبال میکنند، قابلاعتماد نیستند.
🔹 حقیقت با آزمون مشخص میشود. اگر به کسی یا چیزی شک دارید، آن را در محک تجربه بگذارید تا واقعیت آشکار شود.
🔹 راه عشق و معنویت آسان نیست. کسانی که در رفاه و آسایش زندگی کردهاند، بهراحتی نمیتوانند حقیقت عشق را درک کنند.
🔹 غم دنیا را کمتر بخورید. دنیا ناپایدار است، پس بیش از حد نگران مسائل مادی نباشید.
🔹 قدر لحظات زیبای زندگی را بدانید. زیباییها و خوشیهای دنیا موقتیاند، پس از آنها لذت ببرید.
🔹 عشق و حقیقت مهمتر از ظواهر است. گاهی اوقات باید از زهد ظاهری دست کشید و حقیقت زندگی را در آغوش گرفت.
🎯 توصیه:
در زندگی، فریب ظواهر را نخورید و به دنبال حقیقت باشید. برای رسیدن به عشق واقعی، باید از سختیها نترسید و وابستگی خود را به مادیات کاهش دهید. آرامش دل را در چیزهای اصیل جستجو کنید، نه در تجملات و ریاکاری.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
خوش است خلوت اگر یار یارِ من باشد
نه من بسوزم و او شمعِ انجمن باشد
من آن نگینِ سلیمان به هیچ نَسْتانَم
که گاه گاه بر او دستِ اهرمن باشد
روا مدار خدایا که در حریمِ وصال
رقیب محرم و حِرمان نصیبِ من باشد
در این ابیات، شاعر از آرزوی وصال معشوق و درد جدایی سخن میگوید. در بیت اول، بیان میکند که خلوت و تنهایی زمانی لذتبخش است که معشوق همراه او باشد، نه اینکه خودش در آتش عشق بسوزد و معشوق در جمع دیگران بدرخشد. در بیت دوم، خود را همچون نگین سلیمان میداند که حاضر نیست آن را به کسی واگذار کند، مخصوصاً اگر گاهی دست افراد نالایق و اهریمنی به آن برسد. در بیت سوم، از خداوند میخواهد که اجازه ندهد در لحظات وصال، رقیب به معشوق نزدیک شود و خودش در حسرت و محرومیت بماند.
پیام شاهد فال:
- شما به دنبال عشق و رابطهای عمیق و خالص هستید و نمیخواهید این رابطه تحت تأثیر افراد نالایق قرار گیرد.
- احساس میکنید که شاید شخصی که دوستش دارید، به دیگران بیشتر از شما توجه دارد و این باعث رنج شما شده است.
- از اینکه فرصتهای وصال از شما گرفته شود و دیگران از آن بهره ببرند، نگران هستید.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال نشان میدهد که باید جایگاه خود را در این رابطه مشخص کنید. اگر عشق شما واقعی است، بهتر است با صبر و تدبیر جلو بروید و اجازه ندهید تردید و حسادت شما را آزار دهد. اعتماد به خود و ارزشهای شخصیتان، بهترین راه برای رسیدن به آرامش است.
نکات تفسیر غزل 155 حافظ
وزن غزل:فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
بحر غزل:رمل مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره 154 حافظ :
من و انکار شراب! این چه حکایت باشد؟
غزل شماره 156 حافظ :
خوش است خلوت اگر یار یار من باشد