1
2
3
4
5
6
7
8
سالها دل طلبِ جامِ جم از ما می کرد
گوهری کز صدفِ کون و مکان بیرون است
مشکلِ خویش بَرِ پیرِ مُغان بُردم دوش
دیدمش خُرَّم و خوشدل قدحِ باده به دست
گفتم این جامِ جهانبین به تو کِی داد حکیم
گفت آن یار کز او گشت سرِ دار بلند
فیضِ روحُالقُدُس ار باز مدد فرماید
گفتمش زلفِ چو زنجیر بُتان از پیِ چیست
آنچه خود داشت ز بیگانه تمنّا میکرد
طلب از گمشدگانِ ره دریا میکرد
کاو به تأییدِ نظر حلِّ معمّا میکرد
واندر آن آینه صد گونه تماشا میکرد
گفت آن روز که این گنبدِ مینا میکرد
جُرمش این بود که اسرار هویدا میکرد
دیگران هم بکنند آنچه مسیحا میکرد
گفت حافظ گلهای از دلِ شیدا میکرد
1
سالها دل طلبِ جامِ جم از ما می کرد
آنچه خود داشت ز بیگانه تمنّا میکرد
2
گوهری کز صدفِ کون و مکان بیرون است
طلب از گمشدگانِ ره دریا میکرد
3
مشکلِ خویش بَرِ پیرِ مُغان بُردم دوش
کاو به تأییدِ نظر حلِّ معمّا میکرد
4
دیدمش خُرَّم و خوشدل قدحِ باده به دست
واندر آن آینه صد گونه تماشا میکرد
5
گفتم این جامِ جهانبین به تو کِی داد حکیم
گفت آن روز که این گنبدِ مینا میکرد
6
گفت آن یار کز او گشت سرِ دار بلند
جُرمش این بود که اسرار هویدا میکرد
7
فیضِ روحُالقُدُس ار باز مدد فرماید
دیگران هم بکنند آنچه مسیحا میکرد
8
گفتمش زلفِ چو زنجیر بُتان از پیِ چیست
گفت حافظ گلهای از دلِ شیدا میکرد
1. تلاش برای دست یافتن به جام جم: در این بیت، حافظ از جستجوی انسانها برای یافتن حقیقت یا اعلاترین هدفهای زندگی صحبت میکند. دلها سالها در طلب جام جم (نماد حکمت، حقیقت و کمال) بودند، اما آنچه انسانها برای جستجو بهدنبال آن میروند، در واقع در درون خودشان موجود است.
2. جستجوی گوهر گمشده: حافظ به جستجوی انسانها برای یافتن حقیقت و گوهر گمشده اشاره دارد. گوهری که از صدف کون و مکان (این جهان و شرایط مادی) بیرون است، در دریا و نامعلوم است و انسانها در جستجوی آن هستند.
3. مشکلِ زندگی و حل آن توسط پیر مُغان: در این بیت، حافظ اشاره دارد به حل مشکلات پیچیده زندگی با مشورت و راهنمایی بزرگان و آگاهان. او به دیدار پیر مُغان (نماد حکمت و تجربه) رفته و در پی حل معماهای زندگی بوده است.
4. پیر مُغان و لذت در عیش و نوش: حافظ در اینجا تصویری از پیر مُغان را ترسیم میکند که در میان عیش و نوش و شراب به سر میبرد. او در آینهی زمان و زندگی، خود را میبیند و در پی آنچه در این زندگی نهفته است، مینگرد.
5. جام جهانبین و حقیقت زندگی: حافظ از جامی سخن میگوید که به انسان قدرت دیدن حقیقتهای نهفته در جهان را میدهد. این اشاره به دانش و بینش است که فقط در زمانی به دست میآید که فرد به درک حقیقت برسد.
6. حکایت از یاری که جرمش آشکارسازی اسرار بود: حافظ در این بیت به فردی اشاره دارد که به خاطر افشای اسرار و حقیقت، به دار آویخته شده است. این تذکری است از هزینههایی که ممکن است در راه آشکار کردن حقیقت بپردازیم.
7. روحالقدس و فیض الهی: حافظ از فیض روحالقدس سخن میگوید و آن را به مسیحا (نماد شفابخشی و رحمت الهی) نسبت میدهد. این اشاره به قدرت الهی و روحانی دارد که میتواند انسانها را به سوی حقیقت هدایت کند.
8. زلفِ یار و گله دل شیدا: حافظ در اینجا به زلفهای معشوق اشاره دارد که نماد زیبایی و دلباختگی است. دل شیدا (دل عاشق) به سبب گله از معشوق، به شکایت پرداخته است، در حالی که دل عاشق در اسارت محبت و جذابیت معشوق است.
📌 تفسیر فال:
🔸 در زندگی، بسیاری از ما در جستجوی حقیقت و کمال هستیم. اما آنچه که حقیقتاً میخواهیم، در درون خود ماست. به جای جستجوی بیپایان در بیرون، باید به درون خود نگاه کنیم و آنچه را که در درون داریم کشف کنیم.
🔸 بسیاری از مشکلات و معماهایی که در زندگی داریم، میتواند با حکمت و مشورت از بزرگان حل شود. از کسانی که به تجربه و آگاهی رسیدهاند، میتوانیم راهحلها و دیدگاههای جدیدی بیاموزیم.
🔸 در جستجوی حقیقت، گاهی باید هزینههایی را پرداخت کنیم. گاهی آشکار کردن اسرار و حقیقت، با پیامدهایی همراه است، اما در نهایت راه به حقیقت میبرد.
🔸 در مسیر زندگی، نیاز به فیض الهی و هدایت داریم. این کمک و الهام الهی میتواند به ما در فهم بیشتر حقیقتها و درک عمیقتر از زندگی یاری رساند.
🔸 در روابط و عشق، گاهی دل شیدا از معشوق شکایت دارد، اما در این شکایت، عمق محبت و وابستگی عاشق به معشوق نمایان میشود. در این مسیر، از خود خواهش کنید که صبور باشید و از دل شیدا بیشتر بیاموزید.
🎯 توصیه:
🔹 به درون خود نگاه کنید و از جستجوهای بیپایان در بیرون دست بکشید. حقیقت در دل شماست.
🔹 از مشورت با افراد با تجربه بهره ببرید و مشکلات خود را با حکمت و آگاهی حل کنید.
🔹 در مسیر جستجوی حقیقت، ممکن است با چالشها روبهرو شوید، اما هزینههایی که میپردازید در نهایت شما را به درک عمیقتری از زندگی و دنیای خود خواهید رساند.
🔹 در عشق و روابط، از شکایتها و گلههای دل شیدا عبور کنید و یاد بگیرید که هر کدام از ما در پی یافتن حقیقت و معنا در دنیای پیچیده عشق و زندگی هستیم.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
به سِرِّ جامِ جم آنگه نظر توانی کرد
که خاکِ میکده کُحلِ بَصَر توانی کرد
مباش بی می و مُطرب که زیرِ طاقِ سپهر
به این ترانه غم از دل به در توانی کرد
گُلِ مرادِ تو آنگه نقاب بُگْشاید
که خدمتش چو نسیمِ سحر توانی کرد
این ابیات بر ضرورت بینش و آگاهی عمیق، بهرهگیری از شادی و تلاش برای رسیدن به مقصود تأکید دارند. در بیت نخست، شاعر میگوید تنها زمانی میتوان به حقیقت و اسرار عالم (جام جم) پی برد که فروتنی پیشه کرده و خاکسارانه در مسیر کسب معرفت قدم گذاشت. بیت دوم بر لزوم شادمانی و بهرهگیری از موسیقی و شراب (به عنوان نماد سرخوشی و رهایی از غم) تأکید دارد، زیرا در این دنیا، رهایی از غم بدون این عناصر دشوار است. در بیت سوم، شاعر اشاره میکند که مراد و آرزوی انسان تنها زمانی تحقق مییابد که همچون نسیم سحر، پیوسته در مسیر خدمت و تلاش حرکت کند.
پیام شاهد فال:
- برای درک حقیقت، باید از غرور و تکبر دست کشید و با تواضع در مسیر آگاهی قدم گذاشت.
- شادمانی و موسیقی میتوانند غمها را کاهش دهند و نباید خود را از آنها محروم کرد.
- برای رسیدن به آرزوها، باید همچون نسیم سحر تلاش مداوم و خدمت بیمنت داشت.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال نشان میدهد که برای رسیدن به مقصود، نیاز به بینش عمیق، پذیرش شادی در زندگی و تلاش مستمر دارید.
نکات تفسیر غزل 136 حافظ
وزن غزل: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
بحر غزل: رمل مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره 135 حافظ :
دوستان دختر رز توبه ز مستوری کرد
غزل شماره 137 حافظ :
به سر جام جم آنگه نظر توانی کرد