1
2
3
4
5
6
7
8
عیبِ رندان مَکُن ای زاهدِ پاکیزه سرشت
من اگر نیکم و گر بد تو برو خود را کوش
همه کس طالبِ یارند چه هشیار و چه مست
سرِ تسلیمِ من و خشتِ درِ میکدهها
ناامیدم مکن از سابقهٔ لطفِ ازل
نه من از خلوت تقوی به درافتادم و بس
گر نهادت همه این است زهی نیک نهاد
حافظا روزِ اجل گر به کف آری جامی
که گناهِ دگری بر تو نخواهند نوشت
هر کسی آن دِرَوَد عاقبتِ کار، که کِشت
همه جا خانهٔ عشق است چه مسجد چه کِنِشت
مدعی گر نکند فهمِ سخن، گو سر و خشت
تو پسِ پرده چهدانی که که خوب است و کهزشت
پدرم نیز بهشتِ ابد از دست بهشت
ور سرشتت همه این است زهی خوب سرشت
یکسر از کویِ خرابات برو تا به بهشت
1
عیبِ رندان مَکُن ای زاهدِ پاکیزه سرشت
که گناهِ دگری بر تو نخواهند نوشت
2
من اگر نیکم و گر بد تو برو خود را کوش
هر کسی آن دِرَوَد عاقبتِ کار، که کِشت
3
همه کس طالبِ یارند چه هشیار و چه مست
همه جا خانهٔ عشق است چه مسجد چه کِنِشت
4
سرِ تسلیمِ من و خشتِ درِ میکدهها
مدعی گر نکند فهمِ سخن، گو سر و خشت
5
ناامیدم مکن از سابقهٔ لطفِ ازل
تو پسِ پرده چهدانی که که خوب است و کهزشت
6
نه من از خلوت تقوی به درافتادم و بس
پدرم نیز بهشتِ ابد از دست بهشت
7
گر نهادت همه این است زهی نیک نهاد
ور سرشتت همه این است زهی خوب سرشت
8
حافظا روزِ اجل گر به کف آری جامی
یکسر از کویِ خرابات برو تا به بهشت
۱. قضاوت نکن!: حافظ زاهدان را از سرزنش کردن دیگران بر حذر میدارد و میگوید که هرکس مسئول اعمال خودش است، نه گناهان دیگران.
۲. نتیجه اعمال هر کس به خودش برمیگردد: او میگوید که نیکی یا بدی هر فرد سرنوشت خود او را رقم میزند، پس بهتر است به جای قضاوت دیگران، روی خودمان تمرکز کنیم.
۳. عشق در همه جا هست: حافظ بیان میکند که عشق حد و مرزی ندارد و در هر مکان، چه در مسجد و چه در معبد (کنشت)، میتوان آن را یافت.
۴. تسلیم در برابر حقیقت و عشق: او خود را تسلیم عشق میداند و میگوید که اگر کسی مفهوم سخنانش را درک نمیکند، اهمیتی ندارد.
۵. ناامیدی ممنوع!: او تأکید میکند که لطف خداوند ازلی است و هیچکس نمیداند که چه کسی در نهایت نیکوکار یا بدکار خواهد بود.
۶. همه دچار لغزش میشوند: حافظ اشاره میکند که حتی حضرت آدم (ع) نیز در بهشت دچار لغزش شد و به زمین فرستاده شد، پس گناه کردن منحصر به او نیست.
۷. پذیرش سرنوشت: اگر سرنوشت نیک است، خوشا به حال آن فرد، و اگر سرشت کسی چنین است، باز هم باید آن را پذیرفت.
۸. نوشیدن جام عشق و آزادی: در پایان، حافظ آرزو میکند که در لحظه مرگ، جام شراب در دست داشته باشد و از خرابات مستقیماً به بهشت برود، یعنی آزاد و رها از قیدهای ظاهری.
📌 نتیجه فال:
🔹 دیگران را قضاوت نکن و تنها به اعمال خودت توجه کن.
🔹 عشق در همه جا وجود دارد، محدود به مکان یا شرایط خاصی نیست.
🔹 امیدت را به لطف خداوند از دست نده، زیرا کسی از سرنوشت دیگران آگاه نیست.
🔹 لغزش در ذات انسان است، اما مهم پذیرش و رشد معنوی است.
🔹 در زندگی به دنبال آزادی و رهایی از قیدهای بیهوده باش.
🎯 توصیه:
🔸 به جای سرزنش دیگران، بر اصلاح خودت تمرکز کن.
🔸 عشق و شادی را در همه جا ببین و درگیر قضاوتهای خشک و سختگیرانه نشو.
🔸 امیدت را از دست نده، زیرا لطف خداوند شامل همه بندگانش میشود.
🔸 با دید باز و قلبی آرام به زندگی نگاه کن و از لحظاتت لذت ببر.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
بلبلی برگِ گُلی خوش رنگ در منقار داشت
و اندران برگ و نوا خوش نالههایِ زار داشت
گفتمش در عین وصل، این ناله و فریاد چیست؟
گفت ما را جلوهٔ معشوق در این کار داشت
یار اگر ننشست با ما نیست جای اعتراض
پادشاهی کامران بود، از گدایان عار داشت
در این ابیات، شاعر تصویری از بلبل را ترسیم میکند که با داشتن گل در منقار، همچنان ناله و زاری میکند. این استعارهای از عاشقی است که حتی در وصال هم آرام ندارد، زیرا عشق او فراتر از وصال ظاهری است. در بیت دوم، بلبل توضیح میدهد که این نالهها ناشی از جذبه و جلوهی معشوق است، یعنی عشق چنان قدرتی دارد که حتی در وصال نیز شور و اشتیاق را خاموش نمیکند. در بیت سوم، شاعر از بیاعتنایی یار سخن میگوید و بیان میکند که عاشق نباید از بیمهری معشوق شکوه کند، چرا که بزرگان (معشوق) معمولاً به فروتنان (گدایان عشق) توجهی ندارند.
پیام شاهد فال:
- عشق حقیقی فراتر از وصال و جدایی است؛ حتی در وصال نیز اشتیاق و دلدادگی پایان نمییابد.
- اگر در راه عشق با بیمهری یا دوری مواجه شدی، شکایت نکن، زیرا معشوق در جایگاه بالاتری قرار دارد و این طبیعت عشق است.
- پذیرش بیمهری معشوق نشانهی درک عمیقتر از عشق و بزرگی روح است.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال نشان میدهد که در مسیر عشق یا هدفی که دنبال میکنی، ممکن است با بیاعتنایی یا چالشهایی روبهرو شوی، اما نباید ناامید شوی. گاهی فاصلهها و سختیها، بخشی از مسیر عشق و کمالاند. پس صبوری کن و اجازه بده که زیبایی عشق در تو متجلی شود، حتی اگر وصال به نظر دور باشد.
نکات تفسیر غزل 78 حافظ
وزن غزل: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
بحر غزل: رمل مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره ۷۷ حافظ :
کنون که میدمد از بوستان نسیم بهشت
غزل شماره ۷۹ حافظ :
بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت