1
2
3
4
5
6
7
8
بلبلی برگِ گُلی خوش رنگ در منقار داشت
گفتمش در عین وصل، این ناله و فریاد چیست؟
یار اگر ننشست با ما نیست جای اعتراض
در نمیگیرد نیاز و نازِ ما با حُسنِ دوست
خیز تا بر کِلکِ آن نقاش، جان افشان کنیم
گر مریدِ راهِ عشقی فکرِ بدنامی مکن
وقتِ آن شیرین قلندر خوش که در اَطوارِ سیر
چشمِ حافظ زیرِ بامِ قصرِ آن حوری سرشت
و اندران برگ و نوا خوش نالههایِ زار داشت
گفت ما را جلوهٔ معشوق در این کار داشت
پادشاهی کامران بود، از گدایان عار داشت
خُرَّم آن کز نازنینان بختِ برخوردار داشت
کـاین همه نقشِ عجب در گردشِ پرگار داشت
شیخِ صنعان خرقه رهنِ خانهٔ خَمّار داشت
ذکرِ تسبیحِ مَلَک در حلقهٔ زُنّار داشت
شیوهٔ جَنّاتُ تَجری تَحتِهَا الاَنهار داشت
1
بلبلی برگِ گُلی خوش رنگ در منقار داشت
و اندران برگ و نوا خوش نالههایِ زار داشت
2
گفتمش در عین وصل، این ناله و فریاد چیست؟
گفت ما را جلوهٔ معشوق در این کار داشت
3
یار اگر ننشست با ما نیست جای اعتراض
پادشاهی کامران بود، از گدایان عار داشت
4
در نمیگیرد نیاز و نازِ ما با حُسنِ دوست
خُرَّم آن کز نازنینان بختِ برخوردار داشت
5
خیز تا بر کِلکِ آن نقاش، جان افشان کنیم
کـاین همه نقشِ عجب در گردشِ پرگار داشت
6
گر مریدِ راهِ عشقی فکرِ بدنامی مکن
شیخِ صنعان خرقه رهنِ خانهٔ خَمّار داشت
7
وقتِ آن شیرین قلندر خوش که در اَطوارِ سیر
ذکرِ تسبیحِ مَلَک در حلقهٔ زُنّار داشت
8
چشمِ حافظ زیرِ بامِ قصرِ آن حوری سرشت
شیوهٔ جَنّاتُ تَجری تَحتِهَا الاَنهار داشت
۱. زیبایی همراه با غم: حافظ در بیت اول از بلبلی سخن میگوید که گل زیبایی را در منقار دارد، اما در عین حال، ناله و زاری میکند. این تصویر، نشاندهندهی غمی درونی در میان شادیهای ظاهری است.
۲. راز عشق در ناله و فریاد: او از بلبل میپرسد که چرا در زمان وصال باز هم ناله میکند، و پاسخ میگیرد که جلوهی معشوق آنقدر زیبا و تأثیرگذار است که باعث این حال میشود.
۳. جایگاه عاشق و معشوق: حافظ میگوید که اگر معشوق به عاشق توجهی ندارد، نباید شکایت کرد. معشوق مانند پادشاهی است که از توجه به گدایان پرهیز دارد.
۴. بینیازی معشوق و خوشبختی عاشق خوشاقبال: او اشاره میکند که زیبایی معشوق به خواستههای عاشقان توجهی ندارد، و فقط کسانی که بخت یاریشان میکند، از محبت معشوق برخوردار میشوند.
۵. حیرت در برابر نقشآفرینی الهی: حافظ پیشنهاد میدهد که جان خود را فدای آفرینندهی جهان کنیم، زیرا او با چرخش پرگار خود، این همه نقش شگفتانگیز را پدید آورده است.
۶. عشق و بدنامی همراه هماند: او میگوید که اگر در مسیر عشق قدم گذاشتی، نباید از بدنامی بترسی. حتی شیخ صنعان، که مردی پرهیزگار بود، در راه عشق خرقهی خود را به بادهفروشی سپرد.
۷. عشق حقیقی ورای مرزهای ظاهری: حافظ از قلندری شیرینسخن یاد میکند که در مسیر سیر و سلوک، به چنان درجهای رسید که فرشتگان او را ستایش میکردند، حتی اگر به ظاهر نشانی از زهد نداشت.
۸. وصال در قصر بهشتی معشوق: در پایان، او چشم خود را در برابر معشوقی حوریمانند میبیند که قصرش مانند بهشتهایی است که زیر آنها جویبارها جاری است.
🔹 نتیجه فال:
🔹 عشق همیشه با سختی و درد همراه است، حتی در لحظات وصال.
🔹 معشوق همیشه برتر از عاشق است، و عاشق نباید از بیاعتنایی او شکایت کند.
🔹 در مسیر عشق، نباید از بدنامی و قضاوتهای دیگران ترسید.
🔹 زیبایی و شگفتیهای جهان نشان از هنرمندی خالق دارد، پس باید قدردان آن بود.
🔹 عشق حقیقی میتواند مرزهای عرفی را بشکند و به درجات بالاتر معنوی برسد.
🎯 توصیه:
🔸 اگر در عشق دچار رنج و بیاعتنایی شدی، صبوری کن و شکایت نکن.
🔸 در مسیر عشق، نگران حرف مردم نباش، زیرا عشق واقعی ورای قضاوتهای ظاهری است.
🔸 به زیباییهای جهان نگاه کن و آنها را نشانهای از قدرت خالق بدان.
🔸 اگر به دنبال حقیقت عشق هستی، آمادهی از خود گذشتگی باش.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
دیدی که یار، جز سَرِ جور و ستم نداشت
بشکست عهد، و از غمِ ما هیچ غم نداشت
یارب مگیرش ار چه دلِ چون کبوترم
افکند و کُشت و عزتِ صیدِ حرم نداشت
بر من جفا ز بختِ من آمد وگرنه یار
حاشا که رسمِ لطف و طریقِ کَرَم نداشت
تفسیر شاهد فال:
در این ابیات، شاعر از بیوفایی معشوق و ستمی که بر او رفته شکایت میکند. او میگوید که یار جز ظلم و جور چیزی در حق او روا نداشت و حتی پیمانش را شکست، بدون آنکه کوچکترین اندوهی از رنج عاشق خود داشته باشد.
در بیت دوم، شاعر از خداوند میخواهد که معشوق را مؤاخذه نکند، حتی با وجود اینکه دل او را مانند کبوتر بیدفاعی شکار کرد و از بین برد، بدون آنکه برای عزت و احترام عاشق خود ارزشی قائل باشد.
در بیت سوم، شاعر بیوفایی معشوق را به حساب بدشانسی خود میگذارد، نه به طبیعت معشوق. او میگوید که این بیمهری از بخت بد او بوده، چرا که معشوق هرگز از لطف و بزرگواری دور نبوده است.
پیام شاهد فال:
- ممکن است در عشق یا ارتباطی، با بیوفایی و جفا مواجه شده باشی، اما نباید همهچیز را تقصیر طرف مقابل بدانی.
- گاهی اوقات سرنوشت و بخت باعث اتفاقاتی میشود که خارج از کنترل ما هستند.
- باید یاد گرفت که عشق واقعی همیشه با لطف و مهربانی همراه نیست و پذیرش رنج نیز بخشی از مسیر آن است.
- نیکی و بخشش در برابر بیوفایی، نشانه بزرگی روح است.
🔮 نتیجه شاهد فال: اگر در شرایطی قرار داری که کسی به تو بیمهری کرده یا به عهد خود پایبند نبوده، این فال به تو توصیه میکند که به جای کینه و انتقام، با بزرگواری و درک موقعیت از آن عبور کنی. گاهی مشکلات از بخت و سرنوشت ناشی میشوند، نه از ذات افراد.
نکات تفسیر غزل 79 حافظ
وزن غزل: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
بحر غزل: رمل مثمن محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره ۷۸ حافظ :
عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت
غزل شماره ۸۰ حافظ :
دیدی که یار، جز سر جور و ستم نداشت