1
2
3
4
5
6
7
راهی‌ست راهِ عشق که هیچش کناره نیست
هر گَه که دل به عشق دهی، خوش دمی بود
فرصت شمر طریقهٔ رندی که این نشان
ما را به منعِ عقل مترسان و می بیار
او را به چشمِ پاک توان دید چون هلال
از چشم خود بپرس که ما را که می‌کشد
نگرفت در تو گریهٔ حافظ به هیچ روی
آنجا جز آن‌که جان بسپارند، چاره نیست
در کارِ خیر حاجتِ هیچ استخاره نیست
چون راهِ گنج بر همه کس آشکاره نیست
کآن شِحنه در ولایتِ ما هیچ کاره نیست
هر دیده جایِ جلوهٔ آن ماهپاره نیست
جانا گناهِ طالع و جرمِ ستاره نیست
حیرانِ آن دلم که کم از سنگِ خاره نیست
1
راهی‌ست راهِ عشق که هیچش کناره نیست
آنجا جز آن‌که جان بسپارند، چاره نیست
2
هر گَه که دل به عشق دهی، خوش دمی بود
در کارِ خیر حاجتِ هیچ استخاره نیست
3
فرصت شمر طریقهٔ رندی که این نشان
چون راهِ گنج بر همه کس آشکاره نیست
4
ما را به منعِ عقل مترسان و می بیار
کآن شِحنه در ولایتِ ما هیچ کاره نیست
5
او را به چشمِ پاک توان دید چون هلال
هر دیده جایِ جلوهٔ آن ماهپاره نیست
6
از چشم خود بپرس که ما را که می‌کشد
جانا گناهِ طالع و جرمِ ستاره نیست
7
نگرفت در تو گریهٔ حافظ به هیچ روی
حیرانِ آن دلم که کم از سنگِ خاره نیست
۱. راه عشق، بی‌انتهای بی‌بازگشت: حافظ اشاره دارد که مسیر عشق، راهی است که هیچ حد و مرزی ندارد. در این راه تنها راه چاره، فداکاری و ازخودگذشتگی است و کسی که در این مسیر قدم می‌گذارد، باید آماده‌ی دل سپردن باشد.
۲. عشق، بی‌نیاز از تردید: در این بیت، حافظ تأکید می‌کند که عشق نیازی به مشورت و استخاره ندارد. هر لحظه‌ای که دل به عشق دهی، لحظه‌ای ناب و ارزشمند خواهد بود. کار نیک و خیر، نیازی به تردید و دودلی ندارد.
۳. فرصت‌طلبی در مسیر عشق و رندی: حافظ ما را به هوشیاری دعوت می‌کند و می‌گوید که باید فرصت مسیر رندی را غنیمت شمرد، زیرا همچون گنجی است که برای همه آشکار نیست. فقط افراد آگاه می‌توانند راه درست را پیدا کنند.
۴. بی‌اثر بودن عقل در برابر عشق: در این بیت، شاعر با جسارت می‌گوید که نباید از عقل و منطق هراس داشت و باید مسیر عشق را ادامه داد. حتی عقل که همچون نگهبان و حاکم رفتار می‌کند، در برابر عشق، ناتوان و بی‌اثر است.
۵. پاکی دل برای درک حقیقت: حافظ اشاره دارد که برای دیدن حقیقت، باید دلی پاک داشت. همچنان که برای دیدن هلال ماه، باید چشمی پاک و بینا داشت، حقیقت و زیبایی عشق نیز فقط بر کسانی که دلی پاک دارند، نمایان می‌شود.
۶. سرنوشت را مقصر ندانیم: در این بیت، شاعر تأکید می‌کند که مسئولیت زندگی ما تنها بر عهده‌ی خود ماست. نباید طالع و سرنوشت را مقصر دانست، بلکه باید حقیقت را از درون خودمان جستجو کنیم.
۷. سنگدلی معشوق: در این بیت، حافظ از سنگدلی معشوق شکایت می‌کند. حتی گریه‌های عاشقانه‌ی او نتوانسته دل معشوق را نرم کند. او از بی‌تفاوتی معشوق در برابر احساسات عمیق خود شگفت‌زده است.
📌 نتیجه فال:
🔹 در مسیر عشق باید با تمام وجود قدم گذاشت و هیچ راهی برای بازگشت نیست.
🔹 برای کارهای خیر و درست نیازی به تردید و مشورت نیست.
🔹 فرصت‌های طلایی زندگی، همیشه برای همه آشکار نیست، پس باید آگاه و هوشیار بود.
🔹 عشق، منطقی نیست و نمی‌توان با عقل آن را سنجید.
🔹 برای درک حقیقت، باید دلی پاک و چشمی بینا داشت.
🔹 نباید سرنوشت را مقصر بدانیم، بلکه باید خودمان مسئول تصمیماتمان باشیم.
🔹 معشوق ممکن است بی‌تفاوت باشد، اما عشق همچنان ارزشمند است.
🎯 توصیه:
🔸 در مسیر عشق، دل را به تردید آلوده نکنید و با شجاعت ادامه دهید.
🔸 از منطق بیش از حد برای سنجش عشق استفاده نکنید، زیرا عشق فراتر از عقل است.
🔸 فرصت‌های ناب زندگی را غنیمت شمارید، زیرا همیشه آشکار نیستند.
🔸 اگر کسی به احساس شما پاسخ نداد، آن را نشانه‌ی ضعف ندانید، بلکه به راه خود ادامه دهید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطه‌ی کلیدی تعبیر فال است
روشن از پرتوِ رویت نظری نیست که نیست
مِنَّت خاکِ درت بر بصری نیست که نیست
ناظرِ روی تو صاحب نظرانند آری
سِرِّ گیسوی تو در هیچ سَری نیست که نیست
اشکِ من گر ز غمت سرخ برآمد چه عجب
خجل از کردهٔ خود پرده دری نیست که نیست
این ابیات به شدت بر تأثیر زیبایی و جاذبه‌ی معشوق تأکید دارند. در بیت اول، شاعر می‌گوید که هیچ نگاهی از نور جمال یار بی‌بهره نیست و همه‌ی بصیرت‌ها از او الهام می‌گیرند. در بیت دوم، اشاره می‌کند که تنها صاحبان نظر و اهل درک، شایسته‌ی نظاره‌ی روی یار هستند و راز گیسوی او برای هیچ‌کس کاملاً آشکار نیست. در بیت سوم، شاعر با استعاره از اشک‌های سرخ‌رنگ خود به‌واسطه‌ی غم فراق، نشان می‌دهد که عشقش تا چه حد عمیق و سوزناک است، اما پرده‌دری و بی‌پروایی در این مسیر اجتناب‌ناپذیر است.
پیام شاهد فال:
- زیبایی و حقیقت برای همگان نمایان است، اما تنها افراد با بصیرت و بینش قادر به درک عمیق آن هستند.
- برخی اسرار در زندگی، همچون راز گیسوی یار، برای همه آشکار نمی‌شود و درک آن نیازمند بینشی فراتر از ظاهر است.
- احساسات و غم‌های شما در مسیر عشق یا هدفی که دنبال می‌کنید، نشانه‌ی صداقت و عمق تعلق خاطر شماست، حتی اگر دیگران آن را درک نکنند.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال نشان می‌دهد که شما در مسیر عشق یا هدفی والا قرار دارید که تنها افراد خاصی می‌توانند آن را درک کنند. اگر احساسات و اشک‌های شما نمایان شده، نگران نباشید، چراکه این نشانه‌ی عمق عاطفه‌ی شماست. راه شما روشن است، حتی اگر برخی از اسرار زندگی هنوز بر شما آشکار نشده باشد.
نکات تفسیر غزل 73 حافظ
وزن غزل: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
بحر غزل: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: دیوان پرویز ناتل خانلری
مقدمه
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
غزل شماره ۷۲ حافظ :
زاهد ظاهرپرست از حال ما آگاه نیست
غزل شماره ۷۴ حافظ :
روشن از پرتو رویت نظری نیست که نیست
