1
2
3
4
5
6
7
8
بامدادان که ز خلوتگَهِ کاخِ اِبداع
بَرکَشَد آینه از جِیبِ افق چرخ و در آن
در زوایایِ طَرَبخانهٔ جمشیدِ فلک
چنگ در غُلغُله آید که کجا شد منکر؟
وضعِ دوران بنگر ساغرِ عِشرت بَر گیر
طُرِّهٔ شاهدِ دنیی همه بندست و فریب
عمرِ خسرو طلب ار نفعِ جهان میطلبی
مَظهَرِ لطفِ ازل، روشنی چشمِ اَمَل
شمعِ خاور فِکَنَد بر همه اطراف شُعاع
بنماید رخِ گیتی به هزاران انواع
اَرغَنون ساز کُنَد زهره به آهنگِ سَماع
جام در قَهقَهه آید که کجا شد مَنّاع؟
که به هر حالتی این است بِهینِ اوضاع
عارفان بر سرِ این رشته نجویند نِزاع
که وجودیست عطابخشِ کریمِ نَفّاع
جامعِ علم و عمل جانِ جهان، شاه شجاع
1
بامدادان که ز خلوتگَهِ کاخِ اِبداع
شمعِ خاور فِکَنَد بر همه اطراف شُعاع
2
بَرکَشَد آینه از جِیبِ افق چرخ و در آن
بنماید رخِ گیتی به هزاران انواع
3
در زوایایِ طَرَبخانهٔ جمشیدِ فلک
اَرغَنون ساز کُنَد زهره به آهنگِ سَماع
4
چنگ در غُلغُله آید که کجا شد منکر؟
جام در قَهقَهه آید که کجا شد مَنّاع؟
5
وضعِ دوران بنگر ساغرِ عِشرت بَر گیر
که به هر حالتی این است بِهینِ اوضاع
6
طُرِّهٔ شاهدِ دنیی همه بندست و فریب
عارفان بر سرِ این رشته نجویند نِزاع
7
عمرِ خسرو طلب ار نفعِ جهان میطلبی
که وجودیست عطابخشِ کریمِ نَفّاع
8
مَظهَرِ لطفِ ازل، روشنی چشمِ اَمَل
جامعِ علم و عمل جانِ جهان، شاه شجاع
۱. طلوع خورشید و آغاز آفرینش: حافظ به توصیف بامداد و طلوع خورشید از خلوتگاه آفرینش میپردازد، جایی که خورشید همچون شمعی، نور خود را بر تمام عالم میپراکند. این : تصویر، تجلی نور حقیقت و روشنیبخش جهان است.
۲. نمایش هزار رنگِ جهان در آینه آسمان: آسمان مانند آینهای از جیب افق بیرون میآید و جلوههای گوناگون دنیا را در آن منعکس میکند. این بیت اشاره به تغییرپذیری دنیا و جلوههای متنوع آن دارد.
۳. طرب و نغمههای آسمانی: در آسمان، زهره (سیاره ناهید که نماد موسیقی است) نوای سماع را مینوازد، و فضای جهان مانند طربخانه جمشید پر از شور و شادی میشود.
۴. پیروزی شادی بر منعکنندگان لذت: چنگ و جام شراب با صدای بلند اعلام میکنند که منکران شادی و منعکنندگان لذت کجا هستند؟ این بیت اشاره به برتری طرب و نشاط بر زهد خشک و منعهای بیهوده دارد.
۵. بهرهگیری از فرصتهای زندگی: حافظ توصیه میکند که به گردش دوران بنگری و جام شادی را برداری، زیرا در هر حالتی، بهترین تدبیر همین است. این بیانگر فلسفه لذت بردن از لحظات زندگی است.
۶. فریبندگی دنیا و بیاعتنایی عارفان: دنیا مانند گیسوی معشوق، پر از دامها و فریبهاست، اما عارفان درگیر این فریبها نمیشوند و به نزاع بر سر آن نمیپردازند.
۷. طلب عمر پادشاهانه برای نفع دنیا: اگر کسی به دنبال بهرهمندی از جهان است، باید عمری همچون خسروان داشته باشد، چرا که عمر کریمانه و بخشنده است.
۸. ستایش از شاه شجاع: حافظ در پایان، شاه شجاع را به عنوان مظهر لطف ازلی، روشنایی چشم آرزوها و جامع علم و عمل میستاید و او را جان جهان میخواند.
📌 نتیجه فال:
🔸 حقیقت و نور در دنیا پنهان نیست، بلکه برای بینایان آشکار است.
🔸 زندگی را باید درک کرد و از فرصتهایش بهره برد.
🔸 منعکنندگان شادی، خود در نهایت شکست خواهند خورد.
🔸 دنیا فریبنده است، اما خردمندان درگیر آن نمیشوند.
🔸 اگر به دنبال کامیابی هستید، باید مانند بزرگان، کریمانه زندگی کنید.
🎯 توصیه:
به فرصتهای زندگی توجه کن و از آنها به درستی استفاده کن. زهد خشک و منع شادی، سرانجامی ندارد. دنیا فریبنده است، اما اگر با خرد و کرامت زندگی کنی، به نفع و برکت خواهی رسید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
در وفایِ عشقِ تو مشهورِ خوبانم چو شمع
شبنشینِ کویِ سربازان و رِندانم چو شمع
کوهِ صبرم نرم شد چون موم در دستِ غمت
تا در آب و آتشِ عشقت گدازانم چو شمع
رشتهٔ صبرم به مِقراضِ غَمَت بُبْریده شد
همچنان در آتشِ مِهرِ تو خندانم چو شمع
این فال نشاندهندهی وفاداری، فداکاری و تحمل سختیها در مسیر عشق و تعهد است. شما در راهی گام برداشتهاید که نیازمند صبر، استقامت و ازخودگذشتگی است. همانگونه که شمع در تاریکی میسوزد اما روشنی میبخشد، شما نیز در مسیر عشق و حقیقت، رنجها را به جان خریدهاید.
پیام شاهد فال:
- وفاداری و فداکاری: این فال نشان میدهد که شما در عشق و تعهد خود استوار ماندهاید و همچون شمع، گرما و روشنی به اطراف خود میبخشید.
- تحمل سختیها: نشانهای از صبری است که در برابر درد و رنجهای عاطفی از خود نشان دادهاید. با وجود سختیها، همچنان پایدار ماندهاید.
- لبخند در میان غم: حتی در دل سختترین لحظات، امید و عشق را حفظ کردهاید. این ویژگی شما را از دیگران متمایز میکند.
🔮 نتیجه شاهد فال: مسیر شما پر از چالش است، اما با صبر و استقامت، به نتیجهای ارزشمند خواهید رسید. عشق و وفاداریتان در نهایت به بار خواهد نشست.
نکات تفسیر غزل 288 حافظ
وزن غزل: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
بحر غزل: رمل مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری