1
2
3
4
5
6
7
8
9
چو دست بر سرِ زلفش زنم به تاب رَوَد
چو ماهِ نو رَهِ نَظّارگان بیچاره
شبِ شراب خرابم کُنَد به بیداری
طریقِ عشق پرآشوب و آفت است ای دل
حباب را چو فِتَد بادِ نخوت اندر سر
گدایی درِ جانان به سلطنت مفروش
دلا چو پیر شدی حسن و نازکی مفروش
سوادِ نامهٔ مویِ سیاه چون طی شد
حجابِ راه تویی حافظ از میان برخیز
ور آشتی طلبم با سرِ عِتاب رَوَد
زَنَد به گوشهٔ ابرو و در نقاب رود
وگر به روز شکایت کنم به خواب رود
بیفتد آن که در این راه با شتاب رود
کلاه داریَش اندر سرِ شراب رود
کسی ز سایهٔ این در به آفتاب رود؟
که این معامله در عالم شباب رود
بَیاض کم نَشَوَد گر صد انتخاب رود
خوشا کسی که درین پرده بیحجاب رود
1
چو دست بر سرِ زلفش زنم به تاب رَوَد
ور آشتی طلبم با سرِ عِتاب رَوَد
2
چو ماهِ نو رَهِ نَظّارگان بیچاره
زَنَد به گوشهٔ ابرو و در نقاب رود
3
شبِ شراب خرابم کُنَد به بیداری
وگر به روز شکایت کنم به خواب رود
4
طریقِ عشق پرآشوب و آفت است ای دل
بیفتد آن که در این راه با شتاب رود
5
حباب را چو فِتَد بادِ نخوت اندر سر
کلاه داریَش اندر سرِ شراب رود
6
گدایی درِ جانان به سلطنت مفروش
کسی ز سایهٔ این در به آفتاب رود؟
7
دلا چو پیر شدی حسن و نازکی مفروش
که این معامله در عالم شباب رود
8
سوادِ نامهٔ مویِ سیاه چون طی شد
بَیاض کم نَشَوَد گر صد انتخاب رود
9
حجابِ راه تویی حافظ از میان برخیز
خوشا کسی که درین پرده بیحجاب رود
1. چو دست بر سرِ زلفش زنم به تاب رَوَد: حافظ در این بیت، به رابطهاش با معشوق اشاره دارد. او میگوید که تنها با یک اشاره و حرکت دست به زلف محبوبش، همه چیز به حالت تعادل و تاب میرود. در واقع، این بیت نشاندهندهٔ قدرت و تأثیر معشوق در زندگی حافظ است.
2. چو ماهِ نو رَهِ نَظّارگان بیچاره: در اینجا، حافظ از نقش زیباییهای ظاهری محبوب خود سخن میگوید که در زندگیاش همچون ماه نو به گوشهٔ ابرو و در نقاب خود میرود. او به وضعیت موقت و فرار این زیباییها اشاره میکند که در نهایت از دیدگان ناظران پنهان میشود.
3. شبِ شراب خرابم کُنَد به بیداری: حافظ در این بیت به تاثیرات شراب در شب اشاره میکند. او میگوید که شب و شراب او را از حالت بیداری و هوشیاری خارج میکند. اما اگر در روز شکایت کند، همهٔ احساسات و تأثیراتش محو میشود و به حالت خواب میرود.
4. طریقِ عشق پرآشوب و آفت است ای دل: در اینجا، حافظ به راه دشوار عشق اشاره میکند. او میگوید که راه عشق پر از آشوب و سختی است. اگر کسی با شتاب و بدون احتیاط در این راه قدم بردارد، در نهایت دچار آفت و آسیب خواهد شد.
5. حباب را چو فِتَد بادِ نخوت اندر سر: حافظ در این بیت به غرور و تکبر اشاره دارد. او میگوید که وقتی حباب بر اثر باد متکبرانه در سرش بدمند، کلاه آن حباب در سر شراب خواهد رفت. این اشاره به زوال غرور و تفاوت میان غرور و واقعیت دارد.
6. گدایی درِ جانان به سلطنت مفروش: در این بیت، حافظ از وضعیت فقر و گدایی در راه محبوب سخن میگوید. او میگوید که هیچگاه نباید گدایی در درگاه محبوب را با سلطنت مقایسه کرد، چون این دو مقوله کاملاً متفاوت هستند و شخصی که در درگاه محبوب قرار دارد، باید از تمام امتیازات دنیا دست بکشد.
7. دلا چو پیر شدی حسن و نازکی مفروش: در اینجا حافظ به کسانی که با گذشت زمان و افزایش سن، زیبایی و نازکی خود را میفروشند اشاره دارد. او میگوید که باید در پیری از زیباییها و ویژگیهای ظاهری گذشت و به عمق حقیقت دست یافت، چون در عالم جوانی این معامله قابلقبول بود.
8. سوادِ نامهٔ مویِ سیاه چون طی شد: حافظ در این بیت از گذر زمان و تغییر رنگ مو صحبت میکند. او میگوید که زمانی که رنگ موی سیاه به سفید میرسد، نامهٔ زندگی و عمر نیز به پایان میرسد، و هیچچیز نمیتواند آن را تغییر دهد.
9. حجابِ راه تویی حافظ از میان برخیز: حافظ در اینجا از خود میگوید که گاهی اوقات خود ما مانع از پیشرفت و موفقیت خود میشویم. او از خود میخواهد که این حجاب و موانع درونی را کنار بزند و مسیر راه را برای خودش باز کند. این اشاره به توانمندیها و استعدادهای درونی انسانها دارد که باید از آنها بهره گرفت.
📌 نتیجه فال:
🔹 رابطه با دیگران و تأثیرگذار بودن: در لحظات زندگی، بهویژه در روابط عاطفی، تأثیرات و اعمال ما ممکن است بهطور شگفتانگیزی روی دیگران تأثیر بگذارد. از کوچکترین اشارهها تا رفتارها، ممکن است پیامدهای بزرگی در پی داشته باشند. بهتر است با دقت و آگاهی بیشتری رفتار کنیم.
🔹گذرا بودن زیباییها: زیباییهای دنیوی و ظاهری مانند ماه نو و زلف محبوب ممکن است کوتاهمدت باشند. به این نکته باید توجه کرد که هیچ چیز در دنیا پایدار نیست، بهویژه آنچه که ظاهری و زودگذر است.
🔹آشوبهای عشق: عشق و تعلقات عاطفی ممکن است با چالشها و دشواریهایی همراه باشد. بهتر است در این مسیر عجله نکنید و با صبر و حوصله پیش بروید، تا از درد و رنج احتمالی جلوگیری کنید.
🔹غرور و تکبر: هنگامی که در زندگی غرور و خودخواهی در ذهن ما بدمند، نتیجهای جز سرخوردگی نخواهد داشت. غرور بهطور طبیعی همچون حبابی زودگذر است که در نهایت در برابر واقعیت میشکند.
🔹فقر در برابر سلطنت: هیچگاه نباید ارزشها و مفاهیم مختلف زندگی را اشتباه گرفت. گدایی در درگاه محبوب نباید با پادشاهی و سلطنت مقایسه شود، چرا که هرکدام از این موقعیتها ویژگیها و شرایط خاص خود را دارند.
🔹پیری و زیبایی: با گذشت زمان و رسیدن به پیری، باید از زیباییهای ظاهری گذشت و به ارزشهای درونی و حقیقت زندگی توجه کرد. زیبایی ظاهری بهزودی از بین میرود، اما عمق و صداقت درونی باقی میماند.
🔹گذر زمان و تغییرات: همانطور که موی سیاه به سفیدی میرسد، عمر انسان نیز بهطور طبیعی سپری میشود. بهتر است از این زمان بهدرستی استفاده کرده و از هر لحظه به بهترین شکل بهرهبرداری کنیم.
🔹موانع درونی: در نهایت، خود ما میتوانیم بزرگترین مانع در مسیر پیشرفت خود باشیم. با کنار گذاشتن ترسها، تردیدها و خود محدودیتیها، میتوانیم به دستاوردهای بزرگ دست یابیم.
🎯 توصیه:
🔹 با آگاهی و دقت بیشتری در روابط و اقدامات خود رفتار کنید.
🔹 به زیباییهای دنیوی بهعنوان چیزی موقتی نگاه کنید و ارزشهای درونی خود را پرورش دهید.
🔹 در مسیر عشق و علاقه با صبر و حوصله پیش بروید.
🔹 غرور و تکبر را از خود دور کنید و به واقعیتهای زندگی احترام بگذارید.
🔹 با رسیدن به پیری، بیشتر به حقیقت و صداقت توجه کنید تا به زیباییهای ظاهری.
🔹 گذر زمان را درک کنید و از آن بهدرستی بهرهبرداری کنید.
🔹 از موانع درونی خود عبور کنید و راه خود را هموار سازید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
از سرِ کویِ تو هر کو به ملالت برود
نرود کارش و آخِر به خجالت برود
سالک از نورِ هدایت طلبد راه به دوست
که به جایی نرسد گر به ضَلالت برود
گروی آخرِ عمر از مِی و معشوق بگیر
حیفِ اوقات که یک سر به بطالت برود
حافظ در این ابیات به اهمیت وفاداری، راه درست و بهرهگیری از عمر اشاره میکند. در بیت نخست، بیان میکند که کسی که با دلزدگی و بیاعتنایی از کوی معشوق (یا حقیقت) دور شود، سرانجام دچار پشیمانی و سرافکندگی خواهد شد. در بیت دوم، توصیه میکند که راه درست را از نور هدایت بجویید، زیرا اگر در مسیر نادرست قدم بگذارید، به مقصد نخواهید رسید. در بیت سوم، حافظ تشویق میکند که در پایان عمر، دل به عشق و لذت ببندید، زیرا حیف است که عمر بیهوده و در بطالت سپری شود.
پیام شاهد فال:
- ترک وفاداری و دلزدگی از مسیر اصلی، سرانجامی جز حسرت ندارد.
- برای رسیدن به حقیقت و هدف، باید از نور عقل و هدایت بهره برد و از گمراهی دوری کرد.
- عمر کوتاه است، پس آن را صرف عشق، شادی و بهرهمندی از لحظات کنید.
🔮 نتیجه شاهد فال: اگر در شرایطی هستید که احساس میکنید از مسیر خود منحرف شدهاید یا دچار ناامیدی شدهاید، این فال توصیه میکند که با تأمل و بصیرت، راه درست را انتخاب کنید. از عمر خود به بهترین شکل بهره ببرید و اجازه ندهید که زمان بیهوده از دست برود.
نکات تفسیر غزل 216 حافظ
وزن غزل: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
بحر غزل: مجتث مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری