1
2
3
4
5
6
7
خستگان را چو طلب باشد و قُوَّت نَبُوَد
ما جفا از تو نبینیم و تو خود نَپْسَندی
خیره آن دیده که آبش نَبَرَد گریهٔ عشق
دولت از مرغِ همایون طلب و سایهٔ او
گر من از میکده همّت طلبم عیب مکن
چون طهارت نَبُوَد کعبه و بتخانه یکیست
حافظا علم و ادب ورز که در مجلسِ خاص
گر تو بیداد کنی شرطِ مُروَّت نَبُوَد
آنچه در مذهبِ اربابِ طریقت نبود
تیره آن دل که در او شمعِ محبت نبود
زان که با زاغ و زَغَن شَهپَرِ دولت نبود
شیخ ما گفت که در صومعه همّت نبود
نَبُوَد خیر در آن خانه که عصمت نبود
هر که را نیست ادب لایقِ صحبت نبود
1
خستگان را چو طلب باشد و قُوَّت نَبُوَد
گر تو بیداد کنی شرطِ مُروَّت نَبُوَد
2
ما جفا از تو نبینیم و تو خود نَپْسَندی
آنچه در مذهبِ اربابِ طریقت نبود
3
خیره آن دیده که آبش نَبَرَد گریهٔ عشق
تیره آن دل که در او شمعِ محبت نبود
4
دولت از مرغِ همایون طلب و سایهٔ او
زان که با زاغ و زَغَن شَهپَرِ دولت نبود
5
گر من از میکده همّت طلبم عیب مکن
شیخ ما گفت که در صومعه همّت نبود
6
چون طهارت نَبُوَد کعبه و بتخانه یکیست
نَبُوَد خیر در آن خانه که عصمت نبود
7
حافظا علم و ادب ورز که در مجلسِ خاص
هر که را نیست ادب لایقِ صحبت نبود
1. خستگان را چو طلب باشد و قُوَّت نَبُوَد: حافظ در این بیت به ضعف و ناتوانی انسانها در مواجهه با مشکلات اشاره میکند. وقتی کسی خواهان چیزی است، ولی قدرت یا توان دستیابی به آن را ندارد، نتیجهای جز خستگی و افسوس ندارد. در ادامه، او میگوید که اگر در برخورد با دیگران بیرحمی و ظلم به خرج دهی، نشانهی بیادبی و عدم مروت خواهد بود.
2. ما جفا از تو نبینیم و تو خود نَپْسَندی: حافظ به نیکیهای اخلاقی اشاره میکند و میگوید که ما از تو بدی نخواهیم دید، اما خودت رفتار و کردار ناپسند خود را نمیپسندی. این بیت اشاره به این دارد که آدمی باید در برابر دیگران نیکوکار باشد و اخلاقش را اصلاح کند.
3. خیره آن دیده که آبش نَبَرَد گریهٔ عشق: این بیت به معنای جهل و بیحسی قلبی اشاره دارد. حافظ میگوید که کسی که در مسیر عشق و محبت نتواند اشک بریزد یا نسبت به دردها و رنجهای عشق بیحس باشد، همانگونه که چشمش بیفایده است، قلبش نیز بیارزش خواهد بود.
4. دولت از مرغِ همایون طلب و سایهٔ او: حافظ در این بیت به جستوجوی سعادت و خوشبختی اشاره میکند که باید از «مرغ همایون» (نماد شانس و خوشبختی) بخواهیم. در برابر آن، «زاغ و زغن» نماد بدبختی و شومبختی هستند که در سایه آنها هیچ دولت و خوشبختی نمیتواند باشد.
5. گر من از میکده همّت طلبم عیب مکن: حافظ در این بیت اشاره به جستوجوی معنویت از میکده دارد. او میگوید اگر من در جستوجوی همت و تکامل از میکده (جایی که مردم به دنبال لذتهای دنیوی هستند) باشم، نباید کسی به من ایراد بگیرد، زیرا در این مسیر، حقیقت و رشد روحانی نه تنها در عبادتگاهها، بلکه در جایی که انسان به خود میآید و حقیقت را جستوجو میکند، یافت میشود.
6. چون طهارت نَبُوَد کعبه و بتخانه یکیست: حافظ در اینجا به مفهوم طهارت (پاکی معنوی) اشاره دارد و میگوید که اگر در دل انسان طهارت نباشد، هیچ تفاوتی میان خانهی خدا (کعبه) و خانهی بت (نماد گناه) وجود ندارد. برای این که انسانی به کمال برسد، باید از درون پاک باشد.
7. حافظا علم و ادب ورز که در مجلسِ خاص: در این بیت، حافظ تأکید میکند که در هر محفلی باید ادب و اخلاق خود را حفظ کرد. علم و ادب از نشانههای شخصیت انسانهای بزرگ هستند و بدون آنها نمیتوان در محافل خاص و ارزشمند جایگاه مناسبی پیدا کرد.
📌 نتیجه فال:
🔹 در مواجهه با ضعف و ناتوانیها: فال شما به شما یادآوری میکند که در صورت ناتوانی و خستگی، باید از امید و انرژی درونی برای ادامه مسیر استفاده کنید. همچنین، اگر در تعامل با دیگران به بیرحمی و بیادبی روی آورید، در روابط شما آسیب خواهد رسید.
🔹 اصلاح رفتار در روابط: شما باید در روابط خود مراقب باشید که نه تنها از دیگران بدی نخواهید دید، بلکه خودتان نیز باید رفتار مناسب و اخلاقی داشته باشید. این کار باعث رشد معنوی و شخصیتی شما خواهد شد.
🔹 حساسیت و عشق در دل: این فال به شما توصیه میکند که از احساسات و محبت خود غافل نشوید. دل و چشم باید باز باشند تا به عمق معانی عشق پی ببرید و از آن بهرهمند شوید.
🔹 دنبال سعادت و شانس در زندگی: در جستوجوی خوشبختی و سعادت، باید در کنار کسانی باشید که موجب رشد شما میشوند. سعادت باید از مسیر درست و با حمایت نیروهای مثبت و بخت بلند جستوجو شود.
🔹 جستوجو برای همت و رشد معنوی: گاهی شما باید همت و انرژی خود را در مسیرهای غیرمنتظره (مثل میکده) جستوجو کنید. در این راه نباید از قضاوتهای دیگران بترسید، زیرا مسیر رشد معنوی میتواند در هر جایی باشد.
🔹 پاکی و طهارت در درون: در این فال، تأکید بر این است که باید در درون خود پاکی و طهارت را جستوجو کنید. بدون پاکی درون، هیچچیز نمیتواند برای شما معنای واقعی داشته باشد، حتی عبادات.
🔹 ادب و علم در محافل: شما باید در هر جمع و محفلی، چه دوستان و چه افرادی از سطح بالاتر، ادب و دانش خود را به نمایش بگذارید. این ویژگیها موجب خواهند شد تا شما در محافل خاص، احترام و جایگاه شایستهای پیدا کنید.
🎯 توصیه:
🔹 در مواجهه با چالشها و ضعفها، امیدوار و مقاوم باشید.
🔹 رفتار اخلاقی و نیکوکارانه در روابط خود را تقویت کنید.
🔹 به احساسات خود توجه کنید و از محبت و عشق در مسیر رشد استفاده کنید.
🔹 سعادت را در کنار انسانهای مثبت و در مسیرهای درست جستوجو کنید.
🔹 پاکی درونی را به عنوان ارزش اصلی در زندگی خود حفظ کنید.
🔹 در هر جمعی ادب و علم خود را حفظ کرده و آنها را به نمایش بگذارید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
قتلِ این خسته به شمشیرِ تو تقدیر نبود
ور نه هیچ از دلِ بیرحمِ تو تقصیر نبود
منِ دیوانه چو زلفِ تو رها میکردم
هیچ لایقترم از حلقهٔ زنجیر نبود
یا رب آئینهٔ حُسن تو چه جوهر دارد؟
که در او آهِ مرا قُوَّتِ تأثیر نبود
حافظ در این ابیات از سرنوشت محتومی سخن میگوید که گویی در تقدیر او نوشته نشده است، وگرنه بیرحمی معشوق نمیتوانست عاملی برای نجات او باشد. او خود را همچون دیوانهای میبیند که اگر از زلف معشوق رها میشد، چیزی جز اسارت و زنجیر نصیبش نبود. در ادامه، با تعجب و افسوس از زیبایی بیحدوحصر معشوق سخن میگوید و از اینکه آه سوزانش حتی بر این چهرهی بیبدیل تأثیری نداشته، گلایه میکند.
پیام شاهد فال:
- گاهی برخی مسائل خارج از ارادهی ماست و سرنوشت آن را تعیین میکند.
- دلبستگیهای عمیق و اسارت در زنجیر عشق، گریزناپذیرند و دل عاشق را رها نمیکنند.
- ممکن است تلاشها و نالههای عاشقانه بیاثر بماند، اما این دلیل بر بیارزشی آنها نیست.
🔮 نتیجه شاهد فال: اگر در موقعیتی گرفتار هستید، شاید بهتر باشد به جای تقلا برای تغییر آن، به حکمت و تقدیر الهی بیندیشید. همچنین، در مسائل احساسی ممکن است تلاشهای شما بینتیجه بماند، اما این به معنای بیارزشی احساسات شما نیست.
نکات تفسیر غزل 213 حافظ
وزن غزل: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
بحر غزل: رمل مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری