1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
بویِ خوشِ تو هر که ز بادِ صبا شنید
اینَش سزا نبود دلِ حقگُزارِ من
یا رب کجاست محرمِ رازی که یک زمان
ای شاهِ حُسن، چَشم به حالِ گدا فِکَن
خوش میکنم به بادهٔ مُشکین مَشامِ جان
ما باده زیرِ خرقه نه امروز میکشیم
ما مِی به بانگِ چنگ نه امروز میخوریم
سِرِّ خدا که عارفِ سالِک به کَس نگفت
ساقی بیا که عشق ندا میکند بلند
محروم اگر شدم ز سرِ کویِ او چه شد؟
پندِ حکیمْ عین صَواب است و محض خیر
حافظ، وظیفهٔ تو دعا گفتن است و بس
از یارِ آشنا نفس آشنا شنید
کز غمگسارِ خود سخنِ ناسزا شنید
دل شرحِ آن دهد که چه دید و چهها شنید
کـاین گوش بس حکایتِ شاه و گدا شنید
کز دلقپوشِ صومعه بویِ ریا شنید
صد بار پیرِ میکده این ماجرا شنید
بس دور شد که گنبدِ چرخ این صدا شنید
در حیرتم که بادهفروش از کجا شنید
کان کس که گفت قصهٔ ما هم ز ما شنید
از گلشنِ زمانه که بویِ وفا شنید؟
فرخنده بخت آن که به سَمعِ رضا شنید
در بَندِ آن مباش که نشنید یا شنید
1
بویِ خوشِ تو هر که ز بادِ صبا شنید
از یارِ آشنا نفس آشنا شنید
2
اینَش سزا نبود دلِ حقگُزارِ من
کز غمگسارِ خود سخنِ ناسزا شنید
3
یا رب کجاست محرمِ رازی که یک زمان
دل شرحِ آن دهد که چه دید و چهها شنید
4
ای شاهِ حُسن، چَشم به حالِ گدا فِکَن
کـاین گوش بس حکایتِ شاه و گدا شنید
5
خوش میکنم به بادهٔ مُشکین مَشامِ جان
کز دلقپوشِ صومعه بویِ ریا شنید
6
ما باده زیرِ خرقه نه امروز میکشیم
صد بار پیرِ میکده این ماجرا شنید
7
ما مِی به بانگِ چنگ نه امروز میخوریم
بس دور شد که گنبدِ چرخ این صدا شنید
8
سِرِّ خدا که عارفِ سالِک به کَس نگفت
در حیرتم که بادهفروش از کجا شنید
9
ساقی بیا که عشق ندا میکند بلند
کان کس که گفت قصهٔ ما هم ز ما شنید
10
محروم اگر شدم ز سرِ کویِ او چه شد؟
از گلشنِ زمانه که بویِ وفا شنید؟
11
پندِ حکیمْ عین صَواب است و محض خیر
فرخنده بخت آن که به سَمعِ رضا شنید
12
حافظ، وظیفهٔ تو دعا گفتن است و بس
در بَندِ آن مباش که نشنید یا شنید
۱. بوی خوش آشنای محبوب: در این بیت، حافظ به بوی خوش محبوب اشاره میکند که در بادِ صبا پیچیده است. این بوی خوش، چیزی است که هر فردی که آن را میشنود، بلافاصله یاد آشنا میافتد. در واقع، این یادآوری و نزدیکی به محبوب، نشاندهنده رابطهای عمیق و آشنا است.
۲. ناز شایسته نیست: حافظ در این بیت به احساس دلشکستگی و رنج میپردازد. او میگوید که دلِ وفادارش سزاوار چنین سخنان بیرحمانه نبوده است، گویی که از کسی که باید غمخوارش باشد، سخنان تلخ و ناسزا شنیده است.
۳. دنبال محرم رازی: در این بیت، حافظ از کمبود فردی سخن میگوید که بتواند در دلش را باز کند و از رازی که در دل دارد، برایش بگوید. این طلب برای فردی است که درک کند و همراهی کند.
۴. حکایت شاه و گدا: حافظ در این بیت به حال و وضعیت انسانی اشاره دارد که همواره در جستجوی شرافت و حقیقت است، اما در مقابل ظاهربینیهای دنیوی قرار میگیرد. او از شاه و گدا سخن میگوید تا نشان دهد که در نظر درگاه الهی، همگان برابرند.
۵. بوی ریا در صومعه: حافظ در اینجا از بوی ریا و تظاهر سخن میگوید. او بوی خوشی را که از مشام جانش به دلیل بادهگساری میآید، ترجیح میدهد به بوی ریا که از صومعههای تظاهر و ظاهرپرستی بلند میشود.
۶. آزادی در برابر ریاکاری: حافظ در این بیت به میگساری و سلوک حقیقی اشاره میکند که از درون سرچشمه میگیرد و نه از ظاهر و ریا. او به کسانی که در بند عادات و آداب صومعهها زندگی میکنند، میگوید که این آزادی حقیقی در راهِ حقیقت و عشق است.
۷. نغمهی زندگی: در این بیت حافظ از بانگ چنگ و می میگوید، که اشاره به رهایی از سختیهای زندگی و گشایش در مسیر حقیقی است. “گنبد چرخ” نماد دنیای فانی است و حافظ از دور شدن از آن خبر میدهد.
۸. سِرِ خدا: حافظ به رازهای عمیق و پنهانی اشاره دارد که حتی عارفان نمیخواهند آنها را فاش کنند. اما به طور تعجبآمیز، بادهفروش از آن سرّ اطلاع دارد، نشاندهنده آن است که در دل هر چیزی یک حقیقت بزرگ پنهان است که حتی از درک عارفان نیز فراتر میرود.
۹. فریاد عشق: در این بیت، حافظ اشاره به صدای بلند عشق میکند که از دل دردمند عاشق به گوش میرسد. این صدا از فردی است که دیگر از شنیدن قصههای عاشقانه در خفا نمیترسد و فریاد میزند.
۱۰. محرومیت از کوی محبوب: در این بیت، حافظ به افرادی اشاره میکند که از رسیدن به درگاه محبوب خود محروم شدهاند. اما او در اینجا به زیبایی به ما یادآوری میکند که از دست دادن این موقعیتها، دلیل عدم شنیدن بوی وفای واقعی در دنیای زمانه نیست.
۱۱. پند حکیمانه: در این بیت حافظ از حکمت و پند سخن میگوید و بیان میکند که پند حکیمانه همیشه صحیح و به نفع فرد است. او از کسانی که به این پند گوش میدهند، به عنوان افرادی خوشبخت و فرخنده بخت یاد میکند.
۱۲. وظیفه دعا: در آخرین بیت، حافظ به وظیفهاش به عنوان دعاگوی عاشقانه اشاره میکند. او تأکید میکند که انسان نباید درگیر این شود که دیگران چه شنیده یا نشنیدهاند، بلکه باید در بند دعا و خواستههای حقیقی خود باشد.
📌 نتیجه فال:
🔹 وفاداری و ارتباط عمیق: در حال حاضر، احتمالاً با فردی در زندگی خود روبرو هستید که رابطهای عمیق و آشنا با شما دارد. این پیوند را گرامی بدارید، زیرا در آن محبت و فهم متقابل نهفته است.
🔹 دردهای ناشی از بیوفایی: در صورتی که با بیوفایی و سخنان بیرحمانه روبرو شدهاید، بدانید که دل شما سزاوار این آسیبها نبوده و زمان آن رسیده است که از این رنجها عبور کنید.
🔹 تلاش برای راز و درک عمیق: اکنون زمان آن است که به دنبال کسی بگردید که بتوانید به او بگویید دل پر از رازی که در خود دارید. در این مسیر، به دنبال کسانی باشید که درککننده و وفادار باشند.
🔹 آزادی از ریا و تظاهر: اگر درگیر ریا و تظاهر هستید، زمان آن فرا رسیده است که از این دنیای فانی و ظاهرپرست رها شوید و به راهی بیریا و حقیقی بروید. دنبال حقیقت باشید و از هرگونه تظاهر فاصله بگیرید.
🔹 گوش دادن به حکمت: در میان تمام سر و صداهای زندگی، گوش دادن به پند و حکمت واقعی میتواند مسیر شما را روشن کند. این پندها از دلها به بیرون میآیند و شما را به سوی خوشبختی هدایت میکنند.
🔹 محرومیت از برخی چیزها: اگر احساس محرومیت میکنید، بدانید که این محرومیت ممکن است به شما کمک کند تا از دنیای فانی فراتر رفته و به حقیقتی بزرگتر دست یابید.
🔹 وظیفه دعا: به یاد داشته باشید که در زندگی، دعا و خواستههای واقعی شما اهمیت دارند. به آنچه که باید دعا کنید و از آنچه که شنیدهاید یا نشنیدهاید بیخبر باشید.
🎯 توصیه:
🔸 به روابط واقعی و صادقانه در زندگی خود اهمیت دهید. از هرگونه تظاهر و ریا دوری کنید.
🔸 به پند و حکمتهایی که از اطرافیان میآموزید گوش دهید و آنها را به کار ببرید.
🔸 در جستجوی حقیقت باشید و همیشه برای ارتباط با کسانی که به شما نزدیکند، تلاش کنید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
معاشران، گره از زلفِ یار باز کنید
شبی خوش است بدین وُصلهاش دراز کنید
حضورِ خلوتِ اُنس است و دوستان جمع اند
وَ اِنْ یَکاد بخوانید و در فَراز کنید
رَباب و چنگ به بانگِ بلند میگویند
که گوشِ هوش به پیغامِ اهلِ راز کنید
در این ابیات، شاعر از معاشران میخواهد که گره از زلف یار بگشایند و از این شب خوش، بهره ببرند و آن را طولانی کنند. سپس به جمع دوستان اشاره میکند که در خلوت اُنس گرد هم آمدهاند و برای حفظ این حال خوش، توصیه میکند که آیةالکرسی (وَ اِنْ یَکاد) خوانده شود. در پایان، به موسیقی دلنشین اشاره شده که پیغام اهل راز را به گوش جان باید شنید.
پیام شاهد فال:
- موقعیت شادی و نشاطی برای شما فراهم خواهد شد، از آن بهره ببرید.
- جمعی از دوستان و نزدیکان برای شما اهمیت ویژهای دارند.
- نشانهای از توصیه به ذکر و دعا برای حفظ حال خوش و آرامش است.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال شما را به لذت بردن از لحظات خوب و دوستانه دعوت میکند. همچنین، توصیه دارد که برای دوام این حال خوش، دعا و ذکر را فراموش نکنید و به پیامهای عمیق و معناداری که در اطراف شما هستند، توجه کنید.
نکات تفسیر غزل 238 حافظ
وزن غزل: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
بحر غزل: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری