1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید
صَفیرِ مرغ برآمد، بَطِ شراب کجاست؟
ز رویِ ساقی مَهوَش گلی بچین امروز
چُنان کرشمهٔ ساقی دلم ز دست بِبُرد
من این مُرَقَّعِ رنگین چو گُل، بخواهم سوخت
عجایب ره عشق که ای رفیق بسیار است
به کوی عشق منه بیدلیل راه قدم
مَکُن ز غُصّه شکایت که در طریقِ طلب
ز میوههای بهشتی چه ذوق دریابد
خدای را مددی ای دلیل راه حرم
گلی نچید ز بستان آرزو حافظ
شراب نوش کن و جام زر به حافظ ده
وظیفه گر برسد، مصرفش گُل است و نَبید
فَغان فتاد به بلبل، نقابِ گُل که کشید؟
که گِردِ عارضِ بُستان خطِ بنفشه دمید
که با کسی دِگَرَم نیست برگِ گفت و شَنید
که پیرِ بادهفروشش به جُرعهای نخرید
ز پیش آهوی این دشت شیر نر بدوید
که گم شد آن که درین ره به رهبری نرسید
به راحتی نرسید آن که زحمتی نکشید
هر آن که سیبِ زَنَخدانِ شاهدی نَگَزید
که نیست بادیه عشق را کرانه پدید
مگر نسیم مروّت درین هوا نوزید
که پادشه به کرم جرم صوفیان بخشید
1
رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید
وظیفه گر برسد، مصرفش گُل است و نَبید
2
صَفیرِ مرغ برآمد، بَطِ شراب کجاست؟
فَغان فتاد به بلبل، نقابِ گُل که کشید؟
3
ز رویِ ساقی مَهوَش گلی بچین امروز
که گِردِ عارضِ بُستان خطِ بنفشه دمید
4
چُنان کرشمهٔ ساقی دلم ز دست بِبُرد
که با کسی دِگَرَم نیست برگِ گفت و شَنید
5
من این مُرَقَّعِ رنگین چو گُل، بخواهم سوخت
که پیرِ بادهفروشش به جُرعهای نخرید
6
عجایب ره عشق که ای رفیق بسیار است
ز پیش آهوی این دشت شیر نر بدوید
7
به کوی عشق منه بیدلیل راه قدم
که گم شد آن که درین ره به رهبری نرسید
8
مَکُن ز غُصّه شکایت که در طریقِ طلب
به راحتی نرسید آن که زحمتی نکشید
9
ز میوههای بهشتی چه ذوق دریابد
هر آن که سیبِ زَنَخدانِ شاهدی نَگَزید
10
خدای را مددی ای دلیل راه حرم
که نیست بادیه عشق را کرانه پدید
11
گلی نچید ز بستان آرزو حافظ
مگر نسیم مروّت درین هوا نوزید
12
شراب نوش کن و جام زر به حافظ ده
که پادشه به کرم جرم صوفیان بخشید
1. رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید: حافظ در این بیت نوید بهاری نو را میدهد. بهار که نماد تجدید حیات و خوشبختی است، نشان از فرصتهای تازه و تحول در زندگی است. همچنین، در اینجا به مصرف گلاب و نبیذ (شراب انگور) اشاره دارد که در این زمان از سال، همراه با سرزندگی طبیعت، بیشتر مصرف میشود.
2. صَفیرِ مرغ برآمد، بَطِ شراب کجاست؟ در این بیت، حافظ به زیبایی طبع شاعری خود اشاره میکند. صدای پرندگان (صَفیر) و آواز بلبل در بهار به گوش میرسد. این نکته به طور غیرمستقیم به پرسشهایی از نحوه استفاده از لذتها و مسائلی از این قبیل میپردازد. با سوال از کجاست شراب، حافظ به جستجو و آرزوهای انسانی اشاره دارد که در میان فصول و زندگی به دنبال لذت میگردند.
3. ز رویِ ساقی مَهوَش گلی بچین امروز: حافظ در اینجا از معشوق یا ساقی درخواست میکند که در این روزهای بهاری گل و شادابی بکارند. خط بنفشه به عنوان نماد زیبایی و معصومیت در اینجا به کار رفته است و حافظ به شکلی دلسوزانه خواهان لحظهای از شادی و لذت در کنار معشوق است.
4. چُنان کرشمهٔ ساقی دلم ز دست بِبُرد: در این بیت، حافظ از تاثیرات معشوق سخن میگوید. ساقی (که در اشعار حافظ نماد معشوق یا سرپرست باده است) با کرشمههای خود قلب حافظ را ربوده است. او از این وضعیت دلباختگی به شکایت میپردازد و میگوید که در این شرایط دیگر نمیتواند با کسی صحبت یا ارتباط برقرار کند.
5. من این مُرَقَّعِ رنگین چو گُل، بخواهم سوخت: در این بیت، حافظ از خود سخن میگوید. او خود را همچون گل رنگین و جذاب میبیند که در نتیجه نوشیدن شراب یا رفتن به میکده به اشتباه میسوزد. به این معنا که در عالم عشق و مستی، گاهی باید فداکاری کرد و وارد حوادثی شد که شاید در ابتدا خوشایند نباشند.
6. عجایب ره عشق که ای رفیق بسیار است: در اینجا حافظ به زیبایی به پیچیدگیها و عجایب مسیر عشق اشاره میکند. او میگوید که در این راه، پیش از این نیز مسیرهایی متفاوت طی شده است. این پیچیدگیها و تغییرات در مسیر عشق نشان از سختیها و چالشهای زندگی است.
7. به کوی عشق منه بیدلیل راه قدم: در این بیت، حافظ به کسانی که در جستجوی عشق هستند و بیدلیل و بدون هدف وارد این مسیر میشوند هشدار میدهد. او تاکید میکند که این مسیر نیاز به اراده، هدف و تلاش دارد و کسانی که تنها به امید رسیدن به مقصد قدم میزنند، ممکن است در این راه گم شوند.
8. مَکُن ز غُصّه شکایت که در طریقِ طلب: حافظ از کسانی که در مسیر تلاش و جستجو به سختیها و مشکلات برمیخورند میخواهد که از آن شکایت نکنند. او یادآوری میکند که رسیدن به هدف و آرزوهای بزرگ در زندگی، مستلزم صبر و تحمل سختیها است.
9. ز میوههای بهشتی چه ذوق دریابد: حافظ در این بیت به تمایلات انسانی و میل به لذتهای دنیوی اشاره میکند. او از کسانی که در جستجوی لذتهای بهشتی هستند میپرسد که اگر به سیب گناه و لذتهای دنیوی دست نزنند، چطور میتوانند آن لذتهای بهشتی را بچشند.
10. خدای را مددی ای دلیل راه حرم: حافظ در این بیت به کمک الهی و دستیابی به هدفهای معنوی اشاره دارد. او از دلیل و رهنما میخواهد تا در راه کمال و هدفهای معنوی، کمک کند و او را هدایت کند.
11. گلی نچید ز بستان آرزو حافظ: در اینجا حافظ به گونهای مشروط صحبت میکند. او از کسانی که به دنبال رسیدن به آرزوهای خود هستند میخواهد تا از بستان آرزوها چیزی نچینند مگر اینکه در این راه، نسیم مروت و انسانیت و محبت وزیده باشد. این اشاره به ضرورت همراهی با مروت و انسانیت در پیروی از آرزوها دارد.
12. شراب نوش کن و جام زر به حافظ ده: در این بیت، حافظ درخواست نوشیدن شراب و بهرهبرداری از لذتهای دنیوی را به عنوان یک امر موقتی و شادابکننده مطرح میکند. او از پادشاه سخن میگوید که به نوعی به کرم و بخشش خود، جرم صوفیان را میبخشد و از این میانه فایدهای میبرد.
📌 تفسیر فال:
🔹 شروع فصل جدید و امید به تغییرات مثبت: بهار، بهعنوان نمادی از آغاز دوباره و شکوفایی طبیعت، به شما نوید روزهای بهتر و شروعی جدید را میدهد. این زمان میتواند فرصتی باشد برای تغییرات مثبت در زندگی، بهویژه در روابط و احساسات شما.
🔹 جستجو و لذتهای دنیوی: شما در جستجوی لذتهای زندگی هستید و به دنبال راههایی برای شادمانی و رهایی از رنجها و دغدغهها میباشید. با این حال، توجه کنید که این لذتها ممکن است موقتی باشند و اگر به آنها بیش از حد وابسته شوید، ممکن است به شما آسیب برسد.
🔹 شادی و رهایی از رنجها: همچون ساقی که دل حافظ را به دست میآورد، شما در زندگی در جستجوی چیزی یا کسی هستید که به شما آرامش و رهایی از مشکلات بدهد. این لحظهای است که باید خود را از رنجها آزاد کنید و به شادمانی بپردازید.
🔹 صبر و تلاش در راه رسیدن به هدف: حافظ شما را به یادآوری این نکته دعوت میکند که هیچ هدفی بدون تلاش و فداکاری حاصل نمیشود. این مسیر ممکن است سخت و طولانی باشد، اما در نهایت شما به آنچه میخواهید خواهید رسید.
🔹آرزوها و اهداف بلند: شما باید در پی آرزوهای خود بروید، اما به یاد داشته باشید که برای رسیدن به اهداف بزرگ، باید با مروت، انسانیت و صداقت پیش بروید. در غیر این صورت، ممکن است از مسیر اصلی گم شوید.
🎯 توصیه:
🔹 بهار، زمان خوبی برای تغییرات مثبت و آغاز دوباره است. به فرصتهای جدید توجه کنید.
🔹 در جستجوی لذتهای دنیوی، تعادل را رعایت کنید تا از آسیبهای آن در امان بمانید.
🔹 صبر و تلاش را در مسیر خود حفظ کنید، حتی اگر در ابتدا به نظر برسد که به سختیها برخورد میکنید.
🔹 از آرزوهای خود دست نکشید، اما به یاد داشته باشید که این آرزوها باید با اخلاق و انسانیت همراه باشند.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
ابرِ آذاری برآمد بادِ نوروزی وزید
وَجهِ مِی میخواهم و مُطرب، که میگوید رسید؟
شاهدان در جلوه و من شرمسارِ کیسهام
بارِ عشق و مُفلسی صَعب است، میباید کشید
قَحطِ جُود است آبروی خود نمیباید فروخت
باده و گُل از بهایِ خرقه میباید خرید
در این ابیات، شاعر از آمدن بهار و وزیدن باد نوروزی سخن میگوید، اما در عین حال، دغدغهای دارد؛ او برای شادمانی و میگساری به وجه (پول) نیاز دارد و از اینکه کسی این نیاز را برطرف کند، ناامید است. در بیت دوم، زیبایی و شکوه اطرافیان را میبیند اما خود را به دلیل تنگدستی شرمسار احساس میکند. او معتقد است که عشق و فقر، بار سنگینی بر دوش عاشق است و چارهای جز تحمل آن وجود ندارد. در بیت سوم، از سختی روزگار و کمبود سخاوت گلایه دارد و توصیه میکند که در این شرایط، باید برای شادی و لذت، حتی خرقهی زهد را فروخت و باده و گل را جایگزین آن کرد.
پیام شاهد فال:
- شما در موقعیتی قرار گرفتهاید که میان خواستههای خود و شرایط فعلیتان تضاد میبینید.
- ممکن است حس کنید که دیگران از رفاه و شادی برخوردارند، اما شما به دلیل برخی محدودیتها، نمیتوانید همراه آنها باشید.
- گاهی لازم است که برای لذت بردن از زندگی، قید برخی چیزها را زد و از فرصتهای زودگذر بهره برد.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال نشان میدهد که شاید احساس محدودیت یا کمبود داشته باشید، اما زندگی همچنان در جریان است و زیباییهای آن در دسترس شما قرار دارد. با درایت و تدبیر، میتوانید از فرصتهای موجود استفاده کنید و لحظات خوشی را برای خود بسازید.
نکات تفسیر غزل 224 حافظ
وزن غزل: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
بحر غزل: مجتث مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری