1
2
3
4
5
6
7
8
9
اگر به بادهٔ مُشکین کشد دلم، شاید
جهانیان همه گو منعِ من کنید از عشق
طمع ز فیضِ کرامت مَبُر که خُلقِ کریم
مقیمِ حلقهٔ ذکر است دل بدان امّید
تو را که حُسنِ خداداده هست و حجلهٔ بخت
چمن خوش است و هوا دلکَش است و مِی بیغَش
جمیلهایست عروسِ جهان، ولی هُش دار
به لابه گفتمش ای ماهرُخ چه باشد اگر
به خنده گفت که حافظ خدای را، مَپسَند
که بویِ خیر ز زهدِ ریا نمیآید
من آن کنم که خداوندگار فرماید
گنه ببخشد و بر عاشقان بِبَخشاید
که حلقهای ز سرِ زلفِ یار بگشاید
چه حاجت است که مَشّاطِهات بیاراید
کنون به جز دلِ خوش هیچ در نمیباید
که این مُخَدَّره در عقدِ کس نمیآید
به یک شِکَر ز تو دلخستهای بیاساید
که بوسهٔ تو رخِ ماه را بیالاید
1
اگر به بادهٔ مُشکین کشد دلم، شاید
که بویِ خیر ز زهدِ ریا نمیآید
2
جهانیان همه گو منعِ من کنید از عشق
من آن کنم که خداوندگار فرماید
3
طمع ز فیضِ کرامت مَبُر که خُلقِ کریم
گنه ببخشد و بر عاشقان بِبَخشاید
4
مقیمِ حلقهٔ ذکر است دل بدان امّید
که حلقهای ز سرِ زلفِ یار بگشاید
5
تو را که حُسنِ خداداده هست و حجلهٔ بخت
چه حاجت است که مَشّاطِهات بیاراید
6
چمن خوش است و هوا دلکَش است و مِی بیغَش
کنون به جز دلِ خوش هیچ در نمیباید
7
جمیلهایست عروسِ جهان، ولی هُش دار
که این مُخَدَّره در عقدِ کس نمیآید
8
به لابه گفتمش ای ماهرُخ چه باشد اگر
به یک شِکَر ز تو دلخستهای بیاساید
9
به خنده گفت که حافظ خدای را، مَپسَند
که بوسهٔ تو رخِ ماه را بیالاید
1. اگر به بادهٔ مُشکین کشد دلم، شاید: حافظ در این بیت به نیت خود از میگساری اشاره دارد. او میگوید که اگر دلش به سمت بادهٔ خوشبو (مشکین) کشیده شود، شاید این کار از او ناشی از میل به لذتهای دنیوی نباشد، بلکه نشانهای از جستجوی حقیقت یا قربانیکردن برای حقیقت است. او به زهد ریاکارانه و تقلیدی پشت میکند، زیرا در آن، بویی از خیر و حقیقت نمیآید.
2. جهانیان همه گو منعِ من کنید از عشق: حافظ در این بیت با رد کردن تمامی نصیحتها و منعهای دنیا از عشق، به تأکید بر آزادی اراده و پیروی از خواستههای درونی خود اشاره میکند. او اعلام میکند که هیچکس نمیتواند او را از مسیر عشق بازدارد، چرا که در نهایت آنچه که خداوند فرمان داده است، راه راست اوست.
3. طمع ز فیضِ کرامت مَبُر که خُلقِ کریم: در این بیت، حافظ به ویژگیهای اخلاقی و کریمانهی افراد اشاره میکند. او میگوید که از فیض یا کرامت کسی طمع نداشته باش، چرا که فرد کریم، حتی گناهان دیگران را میبخشد و آنها را در رحمت خود دربر میگیرد. این پیام نشاندهندهی بزرگواری و بخشش است که در اخلاق کریمانه نهفته است.
4. مقیمِ حلقهٔ ذکر است دل بدان امّید: حافظ در اینجا اشاره به افرادی میکند که در دایرهی ذکر و یاد خداوند به سر میبرند. او از دل خود که در این حلقه حضور دارد، امید به گشودهشدن قفل مشکلات دارد. در حقیقت، او منتظر است که روزی به لطف و رحمت معشوق، مشکلات زندگیاش گشوده شوند.
5. تو را که حُسنِ خداداده هست و حجلهٔ بخت: حافظ در این بیت از زیباییهای الهی معشوق سخن میگوید که هیچ نیازی به پیرایش یا آرایش ندارد. معشوقی که جمالش از جانب خداست و بخت به او لبخند میزند، بینیاز از هر گونه دستکاری و تغییر است. این نوع زیبایی کامل و طبیعی است.
6. چمن خوش است و هوا دلکَش است و مِی بیغَش: در این بیت، حافظ به لذتهای ساده و طبیعی زندگی اشاره دارد: هوای خوش و بادهای بیغل و غش. او میخواهد از این لذتها بهره ببرد و تاکید دارد که در این جهان، چیزی جز دل خوش و آرامش ارزش ندارد.
7. جمیلهایست عروسِ جهان، ولی هُش دار: حافظ در اینجا به زیبایی و جذابیتهای دنیوی اشاره میکند، اما در عین حال هشدار میدهد که این زیباییها فانی و گذرا هستند. او به زیبایی که عروس جهان است اشاره میکند، اما تاکید دارد که این زیبایی در عقد کسی نمیآید، یعنی هر چیزی که زودگذر و فریبنده است، در دسترس همه نخواهد بود.
8. به لابه گفتمش ای ماهرُخ چه باشد اگر: حافظ از معشوق خود میپرسد که اگر با لبخندی به او دل بدهد، آیا گناهی مرتکب خواهد شد؟ او در اینجا از معشوق خود تقاضای محبت میکند و از او میخواهد که با یک عمل نیکو دل حافظ را شاد کند.
9. به خنده گفت که حافظ خدای را، مَپسَند: در این بیت، معشوق به حافظ میگوید که از بوسهای که بر صورتش میزند، چیزی حاصل نمیشود. او در واقع به حافظ میگوید که زیبایی و محبت به جای خود، ولی هیچ چیزی نمیتواند مانند محبت واقعی و صادقانه دل او را تسکین دهد. معشوق این را با یک خنده پاسخ میدهد.
📌 تفسیر فال:
🔹 رهایی از قیود دنیوی: شما در حال حاضر در جستجوی لذتهای حقیقی زندگی هستید و ممکن است به سمت کشف حقیقتهای درونی خود و آزادی از قیود اجتماعی و دنیوی کشیده شوید. شما به دنبال ارتباطی اصیل و معنوی با دیگران هستید و از ظواهر و ریاکاری پرهیز میکنید.
🔹 آزادی در پیروی از قلب خود: شما بهطور خاص به دنبال عشق و رهایی از محدودیتها هستید و هیچچیز نمیتواند شما را از پیروی از خواستهها و تمایلات درونیتان بازدارد. پیروی از حقیقت و اراده الهی، اولویت شماست.
🔹 بخشندگی و بزرگواری: در روابط شما با دیگران، ارزشهای بخشندگی و بزرگواری در اولویت قرار دارند. شما بهدنبال گسترش محبت و بخشش به دیگران هستید، حتی اگر دیگران به شما کملطفی کنند.
🔹 امید به گشایش و تغییرات مثبت: شما در جستجوی بهبود شرایط خود هستید و امید دارید که مشکلات و موانع زندگی بهزودی برداشته شوند. در این مسیر، شما بهدنبال رهنمودهای الهی و معنوی برای رسیدن به آرامش و رفاه بیشتر هستید.
🔹 توجه به زیباییهای درونی و نه ظاهری: شما بیشتر به زیباییهای درونی و اصیل توجه دارید تا به زیباییهای سطحی و دنیوی. در واقع، شما به دنبال روابط واقعی و معنوی هستید که بر اساس صداقت و عشق بنا شده باشد.
🎯 توصیه:
🔹 برای رسیدن به آرامش و خوشبختی، باید از ظواهر فریبنده دنیا دوری کنید و بیشتر به دنبال حقیقت و معنویت باشید.
🔹 در روابط خود، بخشش و بزرگواری را تمرین کنید و از ریاکاری و ظاهرسازی پرهیز کنید.
🔹 اگر به دنبال تغییرات مثبت و بهبود شرایط خود هستید، امیدوار باشید که در آیندهای نزدیک، درهای جدیدی به روی شما باز خواهد شد.
🔹 به زیبایی درونی خود و دیگران توجه کنید و از آن بهعنوان منبع اصلی خوشبختی خود بهرهمند شوید.
شاهد فال حافظ: شاهد غزل در فال حافظ نقطهی کلیدی تعبیر فال است
گفتم غمِ تو دارم گفتا غمَت سرآید
گفتم که ماهِ من شو گفتا اگر برآید
گفتم ز مِهروَرزان رسمِ وفا بیاموز
گفتا ز ماهرویان این کار کمتر آید
گفتم که بر خیالت راهِ نظر ببندم
گفتا که شبرو است او از راهِ دیگر آید
در این ابیات، شاعر گفتوگویی عاشقانه و پر رمز و راز را به تصویر میکشد. در بیت اول، عاشق از غم عشق سخن میگوید و معشوق به او نوید میدهد که این غم سرانجام پایان خواهد یافت، اما رسیدن به وصال، بسته به طلوع بخت و اقبال است. در بیت دوم، عاشق از معشوق میخواهد که رسم وفاداری را بیاموزد، اما معشوق با طعنه پاسخ میدهد که از ماهرویان کمتر میتوان انتظار وفاداری داشت. در بیت سوم، عاشق میخواهد راه خیال را بر معشوق ببندد، اما معشوق پاسخ میدهد که خیال عاشق چنان سرکش است که از هر مسیری راه خود را خواهد یافت.
پیام شاهد فال:
- اگر دردی در دل دارید، امید داشته باشید که این دورهی سختی به پایان خواهد رسید.
- در برخی روابط، انتظار وفاداری و ثبات ممکن است بیش از حد خوشبینانه باشد.
- احساسات و عشق حقیقی را نمیتوان سرکوب کرد؛ آنچه در دل جای دارد، همیشه راهی برای نمایان شدن خواهد یافت.
🔮 نتیجه شاهد فال: این فال به شما توصیه میکند که در برابر سختیهای عشق صبور باشید، اما واقعبینانه نیز به روابط خود نگاه کنید. برخی مسائل از کنترل شما خارجاند، اما با امید و درایت میتوان راهی برای آرامش و رهایی از غم یافت.
نکات تفسیر غزل 226 حافظ
وزن غزل: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
بحر غزل: مجتث مثمن مخبون محذوف
قالب شعری: غزل
منبع اولیه:دیوان پرویز ناتل خانلری